Το nextdeal.gr το 2011 δημοσίευσε μία εκτεταμένη αναφορά στο σουηδικό συνταξιοδοτικό μοντέλο, η οποία περιλαμβανόταν στο Newsletter της ασφαλιστικής εταιρίας «Συνεταιριστική Ασφαλιστική».

Το συνταξιοδοτικό μοντέλο της Σουηδίας θεωρείται από τα πλέον επιτυχημένα παγκοσμίως και εξ αυτού του λόγου έχει ιδιαίτερη αξία η προσπάθεια της εταιρίας να το αναδείξει.

Διαβάστε στη συνέχεια τι έγραφε το Newsletter της «Συνεταιριστικής Ασφαλιστικής»:

• Περιγραφή του μοντέλου

Η Σουηδία, μία χώρα με έκταση 3,4 φορές μεγαλύτερη από την Ελλάδα, απολαμβάνει έναν άρτιο μηχανισμό κοινωνικής ασφάλισης που θεωρείται από τους πλέον ανεπτυγμένους παγκοσμίως.

Λόγω της έντονης οικονομικής ύφεσης, μεγάλο ποσοστού ηλικιωμένων και υψηλού προσδόκιμου επιβίωσης, κλήθηκε στα μέσα του ’90 να λάβει σημαντικές αποφάσεις όσον αφορά το συνταξιοδοτικό της μοντέλο. Έτσι μετά από χρόνια διαβουλεύσεων, το 2003 τέθηκε σε πλήρη εφαρμογή το νέο σουηδικό συνταξιοδοτικό σύστημα. Οι νέες διατάξεις του αναθεωρημένου συστήματος, αντικατέστησαν τη βασική και τις εθνικές συμπληρωματικές συντάξεις θεσπίζοντας μία εγγυημένη, μία ανταποδοτική και τέλος, μία σύνταξη συνδεδεμένη με το εισόδημα (income-based).

• Εγγυημένη Σύνταξη

Η εγγυημένη σύνταξη αποσκοπεί στην εξασφάλιση μιας βασικής σύνταξης για άτομα άνω των 65 με μικρό ή μηδενικό εισόδημα, με προϋπόθεση την τουλάχιστον 40ετή διαμονή τους στη Σουηδία. Η εγγυημένη σύνταξη χρηματοδοτείται εξ’ολοκλήρου από τον κρατικό προϋπολογισμό.

• Σύνταξη Συνδεδεμένη με το εισόδημα (income-based)

Η συγκεκριμένη σύνταξη υπολογίζεται με βάση το εισόδημα και οι εισφορές, οι οποίες προστίθενται σ’έναν «εικονικό» λογαριασμό, είναι της τάξεως του 16%. Ο τελικός υπολογισμός του ποσού της σύνταξης βασίζεται στο προσδόκιμο επιβίωσης και τις εισφορές που έχουν συγκεντρωθεί καθ’όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού βίου.

• Ανταποδοτική Σύνταξη (premium pension)

Η ανταποδοτική σύνταξη είναι επίσης συνδεδεμένη με το εισόδημα και οι εισφορές αντι στοιχούν στο 2,5% των συντάξιμων αποδοχών του εκάστοτε ασφαλισμένου. Αυτό το ποσό μεταφέρεται σ’έναν λογαριασμό ανταποδοτικής σύνταξης και κατατίθεται σ’ένα ειδικό ταμείο. Κάθε ασφαλισμένος μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε 700 περίπου ταμεία αποθεματικών για την επένδυση του κεφαλαίου του (έως πέντε τρόποι επένδυσης). Σε περίπτωση που ο εργαζόμενος δεν επιθυμεί να επιλέξει διαχειριστή, οι εισφορές του επενδύονται αυτόματα μέσω ενός κρατικού φορέα, του Ταμείου Επένδυσης Αποταμιεύσεων και είναι οι αποδόσεις αυτών, που τελικά χρηματοδοτούν την ανταποδοτική σύνταξη.

Αξίζει να σημειωθεί

α) ότι το επενδυτικό ρίσκο βαρύνει μόνο τον ασφαλισμένο, ο οποίος έχει την αποκλειστική ευθύνη επιλογής επενδυτικού ταμείου και
β) ότι είναι πάντα δυνατή η αλλαγή επενδυτικού φορέα χωρίς κανένα κόστος.

Ως προς την ηλικία συνταξιοδότησης, αυτή ξεκινά από τα 61 έτη, όμως το ποσό της σύνταξης είναι αρκετά χαμηλό (50% του συντάξιμου μισθού) και φτάνει στα 65 έτη (με ποσοστό αναπλήρωσης το 61% περίπου του μισθού), ενώ για κάθε έτος άνω των 65 ετών αυξάνεται σημαντικά το ποσοστό αναπλήρωσης με bonus παραμονής.

Στο σημείο αυτό, ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στις επαγγελματικές συντάξεις και τις συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες πέρα από τα συνταξιοδοτικά οφέλη, παρέχουν και καλύψεις για ασθένεια, εργατικό ατύχημα, απώλεια εργασίας/εισοδήματος και θάνατο.

Οι μόνιμοι υπάλληλοι στη Σουηδία ανήκουν αυτόματα σ’ένα επαγγελματικό ασφαλιστικό πλάνο. Αυτά τα πλάνα, καρπός μακρών διαπραγματεύσεων μεταξύ εργοδοτών και συνδικάτων, δεν είναι άλλα από τις συλλογικές συμβάσεις ασφάλισης, οι σημαντικότερες των οποίων είναι η SAF-LO, που αφορά τους ημερομίσθιους του ιδιωτικού τομέα και η ITP, που αφορά τους έμμισθους ιδιωτικού τομέα.

Τα πλάνα χρηματοδοτούνται από τον εργοδότη, οι εισφορές του οποίου επενδύονται σε επενδυτικά προγράμματα/ταμεία, τα οποία επιλέγει ο εργαζόμενος. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι σημαντικό κομμάτι αυτής της αγοράς κατέχουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες οι οποίες προσφέρουν πληθώρα συνταξιοδοτικών-επενδυτικών προγραμμάτων. Επειδή όμως η επιλογή ασφαλιστικού φορέα/προγράμματος, η πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών κ.α. είναι δύσκολες και πολύπλοκες διαδικασίες, κρίθηκε απαραίτητη η ύπαρξη μίας εταιρίας που θα λειτουργούσε ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (εργοδότες, εργαζόμενους, και τουλάχιστον 40 ασφαλιστικές εταιρίες). Αυτόν τον ρόλο κατέχει η FORA, μια εταιρία παροχής υπηρεσιών με 150 υπαλλήλους, που σκοπό έχει να απλοποιεί τις διαδικασίες και να προσφέρει συμβουλές σχετικά με τις διαθέσιμες επιλογές. Κλείνοντας, να σημειώσουμε ότι το Σουηδικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης γενικότερα, και το Συνταξιοδοτικό της Μοντέλο ειδικότερα, θεωρούνται από τα πλέον επιτυχημένα διεθνώς, καθώς έχουν καταφέρει να συνδυάσουν με μοναδικό τρόπο τα οφέλη της Κρατικής Πρόνοιας με τα οφέλη της συμμετοχής Ιδιωτικών Ασφαλιστικών Εταιριών, στοχεύοντας πάντα σε ένα όσο το δυνατόν πιο δίκαιο και βιώσιμο μοντέλο.

Η συνέντευξη της Christina Schiller Διευθύντρια, Δημοσίων Σχέσεων & Επικοινωνίας της Fora

• Ποιος ακριβώς είναι ο ρόλος της FORA και πως λειτουργεί;

Η FORA είναι μία εταιρία παροχής υπηρεσιών, ο ρόλος της οποίας είναι να διαχειρίζεται τη ροή ασφαλίστρων συλλογικών συμβάσεων και χρεώσεων ανάμεσα σε εταιρίες και παροχείς ασφαλίσεων, ιδρύματα και ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης, ενημερώνουμε εργοδότες και εργαζόμενους για τις συλλογικές τους ασφάλειες και βοηθάμε τους εργαζόμενους στην επιλογή ασφαλιστικής εταιρίας με την οποία θέλουν να διαχειριστούν το SAF-LO συνταξιοδοτικό τους πρόγραμμα.

Τί είναι όμως οι συλλογικές συμβάσεις; Όσοι δουλεύουν σε σουηδικές εταιρίες συχνά ασφαλίζονται μέσω της δουλειάς τους μέσα από τις λεγόμενες συλλογικές συμβάσεις, οι οποίες σχεδιάζονται και ολοκληρώνονται μετά από διαπραγματεύσεις μεταξύ των εργοδοτών και των συνδικάτων. Μετά την ολοκλήρωσή τους, η FORA είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση των σχετικών ασφαλίστρων και χρεώσεων.

• Πώς καταφέρατε τη συνύπαρξη των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών και των συνδικάτων;

Οι συλλογικές συμβάσεις ασφάλισης είναι προϊόν διαπραγματεύσεων ανάμεσα στη Συνομοσπονδία Σουηδικών Επιχειρήσεων, τη Συνομοσπονδία Συνδικάτων Σουηδίας, τη σουηδική Ομοσπονδία Έμμισθων Υπαλλήλων στη βιομηχανία και τις υπηρεσίες και αποτελούνται από:

α) Ασφάλιση Αποζημίωσης λόγω απόλυσης (AGB): Παρέχει αποζημίωση σε εργαζόμενους που απολύθηκαν λόγω έλλειψης δουλειάς.
β) Ασφάλιση Επαναπροσαρμογής Καριέρας: Η Ασφάλεια αποτελείται από AGB και Βοήθεια Επαναπροσαρμογής Καριέρας (ισχύει για εταιρίες με συλλογικές συμβάσεις). Η Βοήθεια Επαναπροσαρμογής Καριέρας παρέχει ενισχυμένη υποστήριξη σε απολυμένους που βρίσκονται στη διαδικασία αναζήτησης νέας εργασίας.
γ) Ομαδική Ασφάλιση Ασθένειας (AGS): Παρέχει οφέλη ως συμπλήρωμα στο επίδομα ασθενείας, επίδομα αποκατάστασης, σύνταξη προσωρινής ή μόνιμης αναπηρίας.
δ) Ομαδική Ασφάλιση Ζωής (TGL): Παρέχει βασική κάλυψη σε περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου.
ε) Ασφάλιση Εργατικού Ατυχήματος: Αποζημίωση σε περίπτωση τραυματισμού από ατύχημα εν ώρα εργασίας, ατύχημα κατά τη διαδρομή από και προς το χώρο εργασίας καθώς και σε περίπτωση επαγγελματικής ασθένειας.

• Με ποιόν τρόπο ελέγχονται/διασφαλίζονται οι επενδύσεις των κεφαλαίων;

Η FORA δεν επενδύει, διαχειρίζεται. Τα προαναφερθέντα μέρη της αγοράς εργασίας επιλέγουν τις ασφαλιστικές εταιρίες ή τις τράπεζες στις οποίες επενδύουν και η FORA διαχειρίζεται τη διαδικασία προκειμένου να πετύχει όσο το δυνατόν καλύτερους όρους για τους εργαζόμενους.

• Ποια θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε ως οφέλη των ασφαλισμένων από τη λειτουργία της FORA;

Επιπλέον της Εθνικής Συμπληρωματικής Σύνταξης, όλοι οι έμμισθοι υπάλληλοι ιδιωτικού τομέα από τα 25 τους χρόνια καλύπτονται από τη Συλλογική Ασφάλεια Σύνταξης SAF-LO, τα ασφάλιστρα της οποίας επιβαρύνουν τον εργοδότη.