Σε παγκόσμια επιδημία εξελίσσεται το αυχενικό σύνδρομο και ο κύριος λόγος είναι η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών, κυρίως smartphones. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού όλων σχεδόν των ηλικιών διαβάζει, κάνει scroll ή γράφει στο κινητό του, έχοντας λανθασμένη στάση σώματος, επιβαρύνοντας έτσι το πρώτο τμήμα της σπονδυλικής στήλης.

Παλαιότερα, το τηλέφωνο χρησίμευε μόνο για φωνητική επικοινωνία, αλλά σήμερα εξυπηρετεί πολλές ανάγκες, όπως ενημέρωση, εκπαίδευση και ψυχαγωγία. Οι άνθρωποι αφιερώνουν ημερησίως περισσότερες από 3 ώρες στα τηλέφωνά τους, με τους μισούς χρήστες να ξεπερνούν τις τέσσερις έως πέντε ώρες. Ένα μικρότερο ποσοστό που μεταχειρίζονται υπολογιστή στην εργασία τους, ξεπερνά τις  οκτώ ώρες, αφού επιστρέφοντας στο σπίτι αφιερώνουν άλλες δύο ή περισσότερες ώρες στον υπολογιστή ή στο κινητό.

Όσο αυξάνεται, όμως, ο συνολικός χρόνος που αφιερώνεται στη χρήση συσκευών με οθόνη, τόσο επιβαρύνεται ο αυχένας, αφού η κάμψη του κεφαλιού καταπονεί ιδιαίτερα τις δομές της περιοχής.

«Παρά τα πολυάριθμα οφέλη των κινητών τηλεφώνων, η υπερβολική χρήση τους έχει οδηγήσει σε ένα ανησυχητικό ζήτημα υγείας, γνωστό ως αυχενικό σύνδρομο. Δεν πρόκειται για πάθηση αλλά για ένα σύνολο συμπτωμάτων στα οποία περιλαμβάνονται ο επίμονος πόνος και η δυσκαμψία στον αυχένα, η νευραλγία, οι ζαλάδες, και ο πονοκέφαλος», εξηγεί ο Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Διευθυντής Τμήματος Σπονδυλικής Στήλης & Σκολίωσης στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και επιστημονικός Διευθυντής και υπεύθυνος του τμήματος σπονδυλικής στήλης της Osteon Orthopedic & Spine Clinic, δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής. 

Ο δρ Κωνσταντίνος Σταραντζής

«Το σύνδρομο μπορεί να έχει βλαβερές συνέπειες στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, στους μυς που την υποστηρίζουν, στους συνδέσμους, στα νεύρα, στους τένοντες και στα οστικά τμήματα, αντιστρέφοντας τη φυσική καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης. Όσοι πάσχουν από αυτό είναι πιθανότερο να εμφανίσουν πρώιμα αυχενική σπονδύλωση (αρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης) και εκφύλιση των μεσοσπονδύλιων δίσκων», προσθέτει.

Για να γίνει πιο εύκολα κατανοητός ο λόγος που η παρατεταμένη κάμψη του κεφαλιού μπορεί να οδηγήσει σε αυχενικό σύνδρομο και σε βάθος χρόνου σε σοβαρότερες παθήσεις, αρκεί να συγκρίνει κανείς την πίεση που ασκείται στον αυχένα σε κάθε θέση. Σε ουδέτερη θέση, αυτή είναι περίπου 4-5 κιλά, αλλά η κλίση κατά 60 μοίρες αυξάνει το φορτίο σε πάνω από 27 κιλά. Αυτή η επαναλαμβανόμενη καταπόνηση οδηγεί σε μυϊκή κόπωση, καταπόνηση των αρθρώσεων, ακόμη και σε μόνιμες αλλαγές στη σπονδυλική στήλη με την πάροδο του χρόνου.

«Παράλληλα με την αύξηση του αριθμού των πασχόντων από αυχενικό σύνδρομο, τα τελευταία χρόνια σημαντική άνοδο παρουσιάζει και η αυχενική σπονδύλωση, φαινόμενο που αποδίδεται και αυτό στην παρατεταμένη χρήση των έξυπνων τηλεφώνων. Πρόκειται για μια χρόνια, εκφυλιστική αλλαγή της αυχενικής μοίρας που επηρεάζει τους μεσοσπονδύλιους δίσκους, τα σπονδυλικά σώματα, τους συνδέσμους, τους τένοντες και τους μύες που στηρίζουν τη σπονδυλική στήλη και μπορεί να εξελιχθεί σε δισκοκήλη, να προκαλέσει τον σχηματισμό οστεοφύτων, να οδηγήσει σε αυχενική ριζοπάθεια ή μυελοπάθεια», επισημαίνει ο δρ Σταραντζής.

Από μελέτες έχει βρεθεί ότι η ενεργός συμμετοχή σε αθλήματα προστατεύει από τον εκφυλισμό του αυχενικού δίσκου, αφού βοηθά στην υποχώρηση της κόπωσης των αυχενικών μυών και στη μείωση του φορτίου των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

Εκτός από τη σημασία της άθλησης ως μέσο πρόληψης του πόνου στον αυχένα, υπάρχουν και άλλες συμπεριφορές που μπορούν να αποτρέψουν τη βλάβη.

Τα τακτικά διαλείμματα αποφορτίζουν την πίεση που δέχεται. Ήπιες διατάσεις κάθε 20-30 λεπτά και ένα τακτικό πρόγραμμα ενδυνάμωσης των μυών του αυχένα και των ώμων είναι ευεργετικές προσθήκες στην καθημερινότητα που αποτρέπουν τον πόνο. Η γιόγκα μπορεί, επίσης, να βελτιώσει τη στάση του σώματος και την ευλυγισία. Ακόμα και μια πεντάλεπτη ή δεκάλεπτη συνεδρία σε καθιστή θέση μπορεί να προφυλάξει από πόνο ή ακαμψία στο μέλλον.

Η διατήρηση της σωστής στάσης του σώματος είναι το ουσιαστικότερο μέτρο αποφυγής του αυχενικού πόνου. Για την επίτευξή της η οθόνη πρέπει να βρίσκεται στο ύψος των ματιών, προκειμένου να αποφεύγεται η κάμψη του αυχένα προς τα εμπρός. Αποτρεπτικά λειτουργεί και η επιλογή μιας καρέκλας γραφείου ρυθμιζόμενου ύψους. Η θέση στο γραφείο πρέπει να είναι σε ορθή γωνία και η ράχη να εφαρμόζει στο κάθισμα.  Όσοι χρησιμοποιούν φορητό υπολογιστή να τον τοποθετούν  σε τραπέζι αντί για την αγκαλιά τους.

Με τον περιορισμό, ωστόσο, του χρόνου που δαπανάται στην οθόνη μειώνονται σημαντικά οι πιθανότητες εμφάνισης αυχενικού συνδρόμου ή άλλων σοβαρότερων παθήσεων.

Αν αυτές οι αλλαγές δεν φέρουν ανακούφιση σε όσους ήδη έχουν υποστεί βλάβες στον αυχένα, ή αν ο πόνος επιδεινώνεται, ή συνοδεύεται από κόπωση, ναυτία ή πονοκεφάλους, απαιτείται ιατρική διερεύνηση, προκειμένου οι πάσχοντες να βρουν ανακούφιση. Υπάρχουν θεραπείες  που ανακουφίζουν τη σπονδυλική στήλη από την πίεση χωρίς χειρουργική επέμβαση – φαρμακευτικές αγωγές, φυσικοθεραπεία και χρήση αυχενικών ναρθήκων και κηδεμόνων.

«Τα smartphones είναι ανεκτίμητα εργαλεία για τη σύγχρονη εκπαίδευση και επικοινωνία. Είναι απαραίτητο, όμως, να υπάρχει ισορροπία μεταξύ της χρήσης της τεχνολογίας και της υγείας της σπονδυλικής στήλης.

Η εφαρμογή των παραπάνω μέτρων πρόληψης μειώνει σημαντικά τις πιθανότητες βλαβών στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και τυχόν επιπλοκών στο μέλλον.

Με αυτόν τον τρόπο όλοι μπορούν να απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της τεχνολογίας χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους», καταλήγει ο δρ Σταραντζής.