«Όλος ο κόσμος βιώνει σήμερα μία κρίση που προκαλείται από την πανδημία του κορωνοϊού και της κοινωνικής αποστασιοποίησης. Δοκιμάζονται ένα σύνολο βασικών συστημάτων στη σύγχρονη κοινωνία και ο αντίκτυπος αυτής της συνθήκης φέρνει έντονη επιρροή και αλλαγές στην ψυχική μας υγεία. Το Οικογενειακό Σύστημα αντιμετωπίζει ένα παιχνίδι σχέσεων με μέτρα περιορισμού που δοκιμάζουν τις εσωτερικές σχέσεις, πολλοί γονείς αναρωτιούνται για το πώς η παγκόσμια αυτή κρίση θα επηρεάσει τα παιδιά τους στο τώρα και στην ζωή τους μελλοντικά», επισημαίνει η Λουκία Αποστολίδη, ψυχολόγος, επιστ. συνεργάτης του Τμήματος Πρόληψης Παιδικής & Εφηβικής Παχυσαρκίας, Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών και συνεχίζει:  

«Ο άνθρωπος δεν τα πάει καλά με την αβεβαιότητα και σε αυτήν τη φάση αντιμετωπίζουμε ήδη τις συνέπειες των αλλαγών σε ατομικό ψυχολογικό επίπεδο. Είναι ήδη δύσκολο αυτό που βιώνουμε, φανταστείτε πως είναι για ένα παιδί να διαχειριστεί την παρούσα συνθήκη. Όλοι μας, όπως και τα παιδιά μας βιώνουμε την απώλεια της παλιάς πραγματικότητας μας, της καθημερινότητάς μας. Τα παιδιά υποφέρουν από την απώλεια της έως τώρα γνώριμης ύπαρξής τους, των φίλων τους και της καθημερινής τους ρουτίνας. Όταν τα παιδιά είναι σε δυσκολεμένη ψυχική κατάσταση, δεν έχουν μάθει να εκφράζονται λεκτικά και να επικοινωνούν τη δυσκολία τους και το συναισθηματικό τους βάρος, συνήθως τα παραπάνω εκφράζονται έμμεσα στο σώμα τους και σε συμπεριφορές έμμεσες». 

Σύμφωνα με την κ. Αποστολίδη οι διάφορες συνθήκες στις οποίες μπορεί να βρεθούν τα παιδιά είναι οι εξής:

Παλινδρόμηση: Συμπεριφορές που πιστεύατε ότι το παιδί σας είχε αφήσει πίσω αναπτυξιακά, μπορεί ξαφνικά να επανεμφανιστούν. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει το πιπίλισμα του δαχτύλου, την ανάγκη ενός συμβολικού αντικειμένου-παιχνιδιού για συναισθηματική ανακούφιση, βρέξιμο του κρεβατιού κ.λπ. Η παλινδρόμηση είναι φυσιολογική κατά τη διάρκεια περιόδων άγχους και αβεβαιότητας.

Διαταραχή στην όρεξη: Όταν τα πράγματα δεν είναι καλά, τα πρώτα που μπορεί να επηρεαστούν είναι η όρεξη για φαγητό και ο ύπνος. Οι γονείς πρέπει να παρακολουθούν τις αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες του παιδιού, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας όρεξης ή της επιπλέον ανάγκης για φαγητό. Αυτό είναι σύνηθες σε μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους. 

Θέματα στον ύπνο: Οι διαταραχές του ύπνου είναι συχνές σε δύσκολες περιόδους, επομένως τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν αϋπνία, εφιάλτες, ξύπνημα τη νύχτα ή άλλες νέες συνήθειες. 

Αλλαγές στη διάθεση: Οι συμπεριφορές που χρειάζεται να παρατηρήσετε περιλαμβάνουν εκρήξεις θυμού, ξαφνικές στιγμές κλάματος, ευερεθιστότητα για πράγματα που πριν δεν ήταν σημαντικά, απώλεια ενδιαφέροντος για αγαπημένες δραστηριότητες και απομόνωση από άλλους. Αναζητήστε αλλαγές στη φυσιολογική ιδιοσυγκρασία ή τη διάθεσή τους και λάβετε υπόψη ότι το άγχος αναδεικνύει ακόμη περισσότερο ό,τι συμβαίνει εσωτερικά μας.

Εκδραμάτιση: Οι γονείς μπορεί να παρατηρήσουν μια αύξηση στη διαταραχή της διάθεσης,  τις συναισθηματικές εκρήξεις λόγω του άγχους της κατάστασης. Τα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να πιέζουν τα όρια, να εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα επιθετικότητας, να μην υπακούσουν σε οδηγίες ή να μπαίνουν σε μεγαλύτερη αντιμαχία με τα μέλη της οικογένειας.

Ανάγκη για επιβεβαίωση-καθησυχασμό: Τα παιδιά μπορεί να εκφράσουν ανησυχία για την υγεία τους ή για τους άλλους, το μέλλον ή ακόμη και το θάνατο. Η αύξηση των ερωτήσεων που αναζητούν καθησυχασμό συχνά αποτελεί ένδειξη εσωτερικού άγχους, επομένως είναι σημαντικό οι γονείς να είναι παρόντες για να προσφέρουν αυτή τη διαβεβαίωση και μια αίσθηση σταθερότητας.

Τάση για προσκόλληση: Ίσως να παρατηρήσετε αύξηση της προσκολλημένης συμπεριφοράς. Μπορείτε να παρατηρήσετε εάν το παιδί σας σας ακολουθεί από δωμάτιο σε δωμάτιο και δυσκολεύεται εάν δεν έχετε οπτική επαφή. Αυτές οι αλλαγές στη συμπεριφορά προσκόλλησης μπορεί να είναι συχνές σε δύσκολες και αβέβαιες καταστάσεις.

Απόσυρση: Μερικά παιδιά μπορεί να μην αντέχουν να έχουν επαφή με αυτή την άσχημη πραγματικότητα και να επιλέξουν (ασυνείδητα) να αγνοούν τα μέλη της οικογένειας στο σπίτι τους ή να επιλέξουν να απορρίψουν την ευκαιρία να συνδεθούν με τους αγαπημένους τους ουσιαστικά. Μπορεί να αποσυρθούν και να υποχωρήσουν στα δωμάτιά τους για να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο σε ατομικό παιχνίδι και τεχνολογία.

Δυσκολία στην εστίαση: Είναι αναμενόμενο τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να δυσκολευτούν να επικεντρωθούν σε εκπαιδευτικά καθήκοντα ή να αναβάλλουν πράγματα καθώς αποσπώνται εύκολα. Μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα με την προσοχή, τη συγκέντρωση και την εκμάθηση, αφού το μυαλό τους βρίσκεται σε υπερλειτουργία λόγω της στρεσσογόνας περιόδου. 

Παράπονα για σωματικά συμπτώματα: Τα παιδιά μπορεί να έχουν περισσότερα παράπονα για πονοκεφάλους, στομαχικούς πόνους και λιγότερη ενέργεια. Αυτά είναι πραγματικά, αλλά πιθανότατα δεν οφείλονται σε κανένα ιατρικό λόγο αλλά σε ψυχοσωματικές αντιδράσεις. 

Αυτή είναι η πραγματικότητα μας αυτή τη στιγμή, και σαν γονείς πρέπει να είμαστε εκεί με αλληλεγγύη και εγγύτητα να στηρίξουμε αυτό που συμβαίνει και στα παιδιά μας, τα οποία μπορεί να πλήττονται περισσότερο τελικά, αφού δεν έχουν καθιερώσει ήδη σαν ώριμα ενήλικα άτομα τους δικούς τους μηχανισμούς αντιμετώπισης των δυσκολιών. Ενδεχομένως να μην έχουν μάθει ακόμη τί τους κάνει καλό, ποια συνθήκη τα χαλαρώνει και τους αποφορτίζει, πώς εμπνέονται και τί τα ηρεμεί, ώστε να τα χρησιμοποιήσουν σαν εργαλεία αυτορρύθμισης. 

Οι κρίσεις μας επιτρέπουν να ανακαλύψουμε ικανότητες για ανθεκτικότητα, προσαρμοστικότητα και αλλαγή. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο που μας επιτρέπει να εξερευνήσουμε μέσα στην οικογένεια όχι μόνο δυσκολίες που υπήρχαν ήδη, αλλά και πολλές ανθεκτικές ικανότητες που δημιουργούν νέες σχέσεις.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η Λουκία Αποστολίδη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1984. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Κατεύθυνση Ψυχολογίας). Απέκτησε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Ψυχολογία στο Middlesex University του Λονδίνου και στη συνέχεια το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (MSc) στην Ψυχολογία της Υγείας στο London Metropolitan University. Επίσης κατέχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα (PGCErt) στην Ψυχολογία και Συμβουλευτική Εξαρτήσεων από το London Southbank University.

Ολοκλήρωσε τον πρώτο κύκλο της εκπαίδευσής της στη Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεία στο Tavistock and Portman Clinic του Λονδίνου και το 2017 ολοκλήρωσε τον δεύτερο κύκλο στο Ινστιτούτο Έρευνας Ψυχικής Υγείας του Αιγινητείου Νοσοκομείου σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συγχρόνως βρισκόταν σε εκπαίδευσή στη Δραματοθεραπευτική προσέγγιση, την οποία ολοκλήρωσε το 2017 επίσης, στο Ινστιτούτο ΑΙΩΝ.

Εργάστηκε στο Λονδίνο στο Wimbledon Guild, το οποίο είναι κέντρο παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας, στο τμήμα Οικογενειακής Θεραπείας, όπου συνεργάστηκε με οικογενειακούς θεραπευτές και δούλεψε με οικογένειες και ζεύγη. Συγχρόνως εργάστηκε σε δημόσιο σχολείο του Βόρειου Λονδίνου σαν σύμβουλος σε παιδιά σχολικής ηλικίας και σαν μέλος του Place2Be, ενός οργανισμού ο οποίος είναι ο κορυφαίος πάροχος του Ηνωμένου Βασιλείου με βάση τη στήριξη της ψυχικής υγείας των παιδιών στο σχολείο. Ένας άλλος τομέας που απασχολήθηκε είναι αυτός των εξαρτήσεων καθώς εργάστηκε σε Κέντρο Αποτοξίνωσης και Επανένταξης στο Luton της Αγγλίας χρησιμοποιώντας τα 12 βήματα των Αλκοολικών, τη Γνωσιακή-Συμπεριφορική προσέγγιση και τεχνικές Gestalt θεραπείας σε ομάδες.

Σήμερα εργάζεται ιδιωτικά ως ψυχολόγος και είναι συνιδρύτρια και συνεργάτης του Κέντρου Συστημικής Ψυχοθεραπείας και Έρευνας. Συνεργάζεται με παιδικούς σταθμούς στην Αττική. Στα πλαίσια της εκπαίδευσής της στην Οικογενειακή Συστημική Θεραπεία παρακολουθεί οικογένειες στην Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επίσης, έχει εργασθεί στη δημιουργία και τη διαχείριση ομάδων Δραματοθεραπείας στον ΟΚΑΝΑ και στο ΚΕΘΕΑ. Από το 2016 εώς και τώρα είναι εξωτερική συνεργάτης στο Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών, στο τμήμα Παιδικής Ενδοκρινολογίας και Διαβήτη. Τέλος, είναι εξωτερική συνεργάτης του Ιδρύματος Θεοχαράκη όπου δημιουργεί προγράμματα για παιδιά και μεγάλους.
Είναι μέλος του Βρετανικού Συλλόγου Ψυχολόγων (British Psychological Society). Κατέχει άδεια άσκησης επαγγέλματος ψυχολόγου.

Πηγή: www.iatriko.gr