Το αεροδρόμιο της Αθήνας είναι κάτι περισσότερο από ένας κόμβος διακίνησης επιβατών. Είναι ένα σημείο συνάντησης λαών και πολιτισμών και, πάνω από όλα, είναι η πρώτη και η τελευταία εντύπωση της Ελλάδας και του πολιτισμού της, για εκατομμύρια επιβάτες ετησίως.

Η γλυπτική τοποειδική εγκατάσταση «ΑΝΑΔΥΣΙΣ ΙΙ» της Βένιας Δημητρακοπούλου «βρήκε στέγη» στον σταθμό του προαστιακού σιδηροδρόμου του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, προσθέτοντας ένα ακόμα σημαίνον έργο στο διαρκώς ανανεούμενο εικαστικό τοπίο του αεροδρομίου που εξελίσσει διαρκώς την πολιτισμική ταυτότητά του, μέσα από πλήθος πολιτιστικών και εικαστικών συνεργασιών.

Το έργο, αναρτημένο στον θόλο του προαστιακού σταθμού, καλεί τον περαστικό να σηκώσει για λίγο το βλέμμα ψηλά και να βιώσει μια, στιγμιαία έστω, αίσθηση ανάδυσης και ψυχικής ανάτασης.

Ένα μεταλλικό πλέγμα που συνέχει και κρατά κι ένας οκταγωνικός γυάλινος θόλος που, ως «δημόσιος δέκτης», υποδέχεται λέξεις και φράσεις. «Ξένος. A stranger. Ξένος παντού. N’ ανήκω κάπου. To belong. Με ακούει κάνεις; My voice is not heard.» Ανάμεσα στα οπτικοποιημένα λόγια που αντανακλούν το αίσθημα της ανασφάλειας του ανθρώπου του 21ου αιώνα αιωρούνται μεγάλα, μεταλλικά, καμπύλα σχήματα.

Η εικαστικός Βένια Δημητρακοπούλου, δημιουργός του έργου «ΑΝΑΔΥΣΙΣ ΙΙ», σημειώνει: «Με ενδιαφέρει πολύ η δημιουργία έργων τοποειδικών, site specific, που γεννιούνται δηλαδή μέσα από και για κάθε χώρο ειδικά με έναν τρόπο απόλυτα οργανικό. Ένα αεροδρόμιο είναι ένας χώρος κατ’ εξοχήν ενδιάμεσος, ένας χώρος μετάβασης, ένα πέρασμα, όπου οι άνθρωποι πηγαινοέρχονται βιαστικοί γιατί έχουν κάποιο σαφή προορισμό. Τι συμβαίνει όταν οι περισσότεροι γύρω μας μοιάζει σήμερα να τον έχουμε χάσει; Μπορούν τα έργα τέχνης και ο καλλιτέχνης να αντιστρέψουν την περιδίνηση μέσα στην οποία λίγο πολύ βρισκόμαστε όλοι; Μπορεί άραγε η φωνή του να ακουστεί; Είναι  η σύνδεση με τον άλλον ή με τους άλλους προϋπόθεση αυτής της έστω στιγμιαίας ανάδυσης; Είναι η τέχνη ένας από τους τρόπους σύνδεσης και επικοινωνίας με τους άλλους; Μπορούν  η τέχνη και  ο πολιτισμός να γίνουν θόλος, σκέπη, καταφυγή; Να γίνουν πλέγμα που μας συνδέει, αλλά ταυτόχρονα μας θωρακίζει απέναντι στην επισφάλεια της εποχής που διανύουμε»

Η Δρ. Ευαγγελία Διαμαντοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ, του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ΕΚΠΑ γράφει: «Με το έργο της ‘Ανάδυσις ΙΙ’, στον θόλο του σταθμού του προαστιακού στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, η Βένια Δημητρακοπούλου επαναφέρει το ζήτημα του ξένου, που την απασχόλησε σε προηγούμενες εικαστικές της δημιουργίες, με διαφορετικό σημαινόμενο. Γιατί αυτή την φορά δεν ορίζει τον ξένο ως προς την σχέση του με τον άλλο άνθρωπο, σε συγκεκριμένο τόπο και σε συγκεκριμένο χρόνο. Αναφέρεται στον σύγχρονο άνθρωπο που έζησε και ζει στην αβεβαιότητα της πανδημίας, του πολέμου, της οικολογικής καταστροφής, της συνεχούς μετάλλαξης, της αποξένωσης από τον ίδιο του τον εαυτό. Τον άνθρωπο που νιώθει εγκλωβισμένος σε μία πρωτόγνωρη, μία ξένη γι’ αυτόν και ζοφερή πραγματικότητα. Που συνειδητοποιεί ότι και ο άλλος άνθρωπος είναι το ίδιο αποξενωμένος και εγκλωβισμένος σε μία κατάσταση από την οποία δεν μπορεί να διαφύγει […] 

Οι ανάλαφρες καμπυλωτές φόρμες τον καλούν να βρει την δύναμη της διαφυγής από την γήινη δυστοπία και να αναδυθεί. 

Είναι τα δαιδαλικά φτερά για την βίωση της πτήσης προς την ελευθερία.»

Η Δρ. Χάρις Καννελοπούλου, ιστορικός τέχνης, σχολιάζει: «Το έργο Ανάδυσις II’ της Βένιας Δημητρακοπούλου στον θόλο του σιδηροδρομικού σταθμού στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών εμφανίζεται σε έναν χώρο μετάβασης, κίνησης και εφήμερης στάσης, μεταβατικής φιλοξενίας, έναν χώρο κατάστασης «in transit». Εγκαταστημένο σε έναν ενδιάμεσο τόπο, που για άλλους σημαίνει την άφιξη και για άλλους την αναχώρηση για τον επόμενο προορισμό, το έργο επιδιώκει να υπογραμμίσει τη διαρκή μεταβλητότητα αυτής της κοινωνικοχωρικής διαλεκτικής.

[…] Η καλλιτέχνης απομόνωσε λέξεις και φράσεις εμφατικές […] για να διαμορφώσει ένα απρόσμενο «στίγμα αφήγησης» μέσα στο δημόσιο χώρο.

Μέσα στο Δημόσιο χώρο των πολλών φωνών η Δημητρακοπούλου υποδεικνύει την άρθρωση της μοναδικής φωνής του κάθε Ενός που όμως  κοινά και βαθιά ανθρώπινη εκφράζει την αλήθεια της. 

[…] οι λέξεις αυτές προσκαλούν τους παρατηρητές τους να βρεθούν πρόσκαιρα στη θέση του άλλου αλλά ίσως και να αναγνωρίσουν την θέση του ίδιου τους του εαυτού στον λόγο αυτόν.

Το έργο Ανάδυσις φιλοξενείται σε έναν δημόσιο χώρο με χαρακτηριστικά μη-τόπου, με την έννοια της χρήσης ενός ενδιάμεσου χώρου για τη μετάβαση και την αλλαγή προς μια διαφορετική κατάσταση.»

ΑΝΑΔΥΣΙΣ ΙΙ, 2022

Πάνελ αλουμινίου etalbond

Τοποειδική γλυπτική εγκατάσταση στον προαστιακό σιδηροδρομικό σταθμό του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών

Σύλληψη-Σχεδιασμός έργου: Βένια Δημητρακοπούλου

Φωτισμός: Ελευθερία Ντεκώ

Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός: Μαρία Μανέτα 

Στατική Μελέτη: Αναστάσιος Δερβέναγας

Κατασκευή: ELVAL COLOUR AE

Το έργο υλοποιήθηκε χάρη στην ευγενική υποστήριξη του ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑ ΑΘΗΝΩΝ  και στην ευγενική χορηγία της εταιρίας ELVAL COLOUR AE

Η Βένια Δημητρακοπούλου είναι γλύπτρια. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα και στην Αίγινα όπου διατηρεί εργαστήριο. Έχει παρουσιάσει το έργο της σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως στη Γαλλία, στη Νέα Υόρκη και στην Ιταλία με την τριλογία εκθέσεων «Αρχέγονο Μέλλον» σε τρεις μεγάλες πόλεις. Το μεγάλης κλίμακας έργο της Προμαχώνες, μετά από πολύμηνη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, βρίσκεται τοποθετημένο στον κήπο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην Αθήνα από το 2016. Το 2019 το Αρχαιολογικό Μουσείο Antonino Salinas στο Παλέρμο τοποθέτησε στη μόνιμη συλλογή του το έργο της Χρυσό Δόρυ.

Άλλα έργα της που βρίσκονται σε δημόσιους χώρους, είναι τα τοποειδικά έργα «Ανάδυσις II» στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος», «Gentility» στον εξωτερικό χώρο του κτιρίου Butterfly της Noval Property στην Αθήνα, αλλά και η προτομή του Ιάκωβου Διαμαντόπουλου σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο μπροστά από το Αρχαιολογικό Μουσείο του Λαυρίου. Πρόσφατα ολοκλήρωσε το τοποειδικό έργο «Λαλάρια» σε κεντρικό κόμβο στην Ακρόπολη Σκιάθου και το «Anthem» στο ομώνυμο εμβληματικό κτίριο στο Μετς, που πήρε το όνομά του από το έργο. Πολλά έργα της ανήκουν επίσης σε ιδιωτικές συλλογές διεθνώς, μεταξύ των οποίων το Maison Bernard στη Νότιο Γαλλία, το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος, τα ξενοδοχεία Athens Hilton, Athens Was Hotel, Mykonos Riviera, Αnemi Folegandros και Diles & Rinies Luxury Hotel Tinos.

Έχει πραγματοποιήσει διαλέξεις και εργαστήρια, μεταξύ των οποίων «Η γραφή και ο λόγος ως εικόνα» στο τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2019), «Η Γλυπτική του Γιαννούλη Χαλεπά» (2018) και «Έρωτας – Θάνατος – Εαυτός» (2016) στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Το Ιερό στην Τέχνη», στο Μουσείο Μπενάκη (2010), στο Πανεπιστήμιο Wolfson της Οξφόρδης (2015) και στο ίδρυμα Μποδοσάκη (2021) και «Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη» στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Biennale της Βενετίας (2015).

Το 2017 έλαβε το παράσημο του Ιππότη του Τάγματος του Αστέρα της Ιταλίας από τον πρόεδρο του Ιταλικού Κράτους Sergio Mattarella. Βιβλία της δουλειάς της κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Hatje Kantz (Γερμανία), Allemandi (Ιταλία), futura και Εκδόσεις του Φοίνικα (Ελλάδα).

Στην Αίγινα, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, έχει αναπτύξει εδώ και χρόνια μια δραστηριότητα που σχετίζεται με εργαστήρια γλυπτικής για παιδιά, με το Διεθνές Μουσικό Φεστιβάλ της Αίγινας και με θεατρικές παραστάσεις.

Σχετικά με το έργο της

Από τα μονολιθικά γλυπτά έως τις εύθραυστες εγκαταστάσεις της, η γλύπτρια Βένια Δημητρακοπούλου ακολουθεί μια διαισθητική πρακτική που αυτοπροσδιορίζεται μέσα από την υλική και χωρική αντίληψη του περιβάλλοντός της.

Η κριτικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων Ελένη Βαροπούλου αναφέρει σχετικά: «Η Βένια Δημητρακοπούλου συνυφαίνει πανάρχαιες, πρωτογενείς αξίες για την ανθρώπινη ύπαρξη και την καλλιτεχνική δημιουργία με σύγχρονες προσωπικές μυθολογίες. Πεδία περιπλάνησης της είναι, από τη μία μεριά ο ιστορικός και πολιτισμικός Χρόνος, από την άλλη, ένας χρόνος πολύ προσωπικός».

Photo credits: Γιώργος Σφακιανάκης/Giorgos Sfakianakis