Στην εκτίμηση ότι οι επιπτώσεις του πρόσφατου σεισμού στην Κεφαλονιά θα είναι απολύτως διαχειρίσιμη στα ασφαλιστικά χαρτοφυλάκια και εντός των πλαισίων των τεχνικών προβλέψεων, διατυπώνει με συνέντευξη στο NextDeal και το Λάμπρο Καραγεώργο ο κ. Νότης Βαγιακάκος, Πρόεδρος της Επιτροπής Περιουσίας, Αντασφαλίσεων Μεταφορών και Σκαφών της ΕΑΕΕ και Διευθύνων Σύμβουλος HDI-Gerling Hellas.

Ο κ.Βαγιακάκος δίνοντας ωστόσο μια πρώτη εικόνα των ζημιών γνωστοποιεί ότι η συνολική ασφαλισμένη ζημία δείχνει να είναι της τάξεως των €3,5 με €4,0 εκατ. για την ασφαλιστική αγορά. Προτείνει ως ενδεδειγμένη λύση εκ μέρους της Πολιτείας θέσπιση της υποχρεωτικότητας της ασφάλισης έναντι σεισμού (τουλάχιστον για κατοικίες και δημόσια κτίρια και υποδομές) και ανάθεση της ανάληψης του κινδύνου στην ιδιωτική ασφαλιστική αγορά, κατά το μοντέλο της Αστικής Ευθύνης Αυτοκινήτων με κόστος όπως τονίζει λιγότερο από το κόστος …δύο τσιγάρων ημερησίως. Θεωρώ, ότι το κόστος ασφάλισης είναι από τα πιο καλά ξοδεμένα ευρώ κάθε ενδιαφερόμενου, τονίζει ο κ.Βαγιακάκος. Αυτό που πραγματικά λείπει και χρειάζεται, είναι η πραγματική συνεργασία του Δημόσιου και του Ιδιωτικού τομέα, με διάθεση όχι επιβολής αλλά συμβιβαστικής και συντονισμένης επίλυσης των επιμέρους θεμάτων με αμοιβαίο γνώμονα το κοινό πραγματικά συμφέρον και όχι τα κακώς εννοούμενα κλαδικά επιμέρους συμφέροντα και επιδιώξεις, σημειώνει ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιουσίας της ΕΑΕΕ.

Υπάρχει από πλευράς της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος κάποια εικόνα για τα τραγικά αποτελέσματα του σεισμού στην Κεφαλονιά;

Όπως ξέρετε, ο σεισμός είναι ένα ζημιογόνο συμβάν που η διάρκειά του και οι επιπτώσεις δεν είναι στιγμιαίες, αλλά εκτείνεται για κάποιο χρονικό διάστημα. Δεν έχουμε ακόμα, σαν EAEE, εικόνα –ούτε κι οι ίδιες Ασφαλιστικές εταιρίες ακόμη, λεπτομερή και πλήρη– για την επίπτωσή του στις ασφαλιστικές εργασίες. Σαν Ένωση έχουμε βέβαια ήδη αποστείλει προς τις εταιρίες-μέλη μας σχετικό ερωτηματολόγιο, ζητώντας σχετική αναλυτική ενημέρωση με ορίζοντα την 17/2. Οι εκτιμήσεις πάντως είναι ότι η επίπτωσή του συμβάντος στα ασφαλιστικά χαρτοφυλάκια θα είναι απολύτως διαχειρίσιμη, εντός των πλαισίων των τεχνικών προβλέψεων. Το σίγουρο είναι ότι οι συνολικές οικονομικές ζημίες (ιδιωτικής περιουσίας, δημόσιας, καθώς και υποδομών) σε σχέση με τις ασφαλιστικές ζημίες θα είναι πολύ μεγαλύτερες, υπό το σκεπτικό της μικρής ασφαλιστικής διείσδυσης κατά σεισμού στο νησί και στην αγορά λαμβανομένης υπόψη και της μεγάλης έντασης και διάρκειας του συγκεκριμένου φαινομένου.

Οι ασφαλιστικές εταιρείες παρακολουθούν από κοντά το φαινόμενο του σεισμού. Έχουν δικές τους βάσεις δεδομένων; Πόσα σπίτια είναι ασφαλισμένα για σεισμό; Πόσο επηρεάζει την πολιτική τους (τιμολογιακή, εμπορική, κ.λ.π.) η έλευση του κινδύνου;

Η κάθε εταιρία έχει βέβαια την δική της βάση δεδομένων που καταγράφονται οι ασφαλισμένοι από αυτήν κίνδυνοι. Πέραν τούτου, υπάρχουν τα καταγεγραμμένα ακίνητα και χρήσεις τους όπως καταγράφονται στις διενεργούμενες απογραφές της Πολιτείας. Δεν υπάρχει κάτι πιο συγκεκριμένο ή εξειδικευμένο στην διάθεση των Ασφαλιστικών Εταιριών. Βάσει εσωτερικής ανεπίσημης έρευνάς μας, οι μέχρι τώρα γενικές πληροφορίες από ένα σημαντικό μέρος των δραστηριοποιούμενων εταιριών στον κλάδο Περιουσίας αναφέρουν μέχρι σήμερα περίπου 250 – 260 αναγγελίες ζημιών στην Κεφαλλονιά (επί περίπου 2.500 ασφαλισμένων κινδύνων/ακινήτων) επί συνόλου απογεγραμμένων κτισμάτων περίπου 25.000 στο νησί (συμπ/νων των δημοσίων κτιρίων). Υπολογίζουμε να έχουμε καθαρότερη εικόνα, με εκτιμήσεις αποζημιώσεων κλπ στο επόμενο διάστημα με την πρόοδο των εργασιών εκτίμησης/αποτίμησης των ακινήτων, αλλά η πρώτη (με μεγάλη επιφύλαξη) εκτίμηση, δείχνει μια συνολική ασφαλισμένη ζημία της τάξεως των €3,5 με €4,0 εκατ. για την ασφαλιστική αγορά. Δεν αναμένεται να επηρεαστεί η πολιτική ανάληψης κινδύνων των εταιριών εξαιτίας του εν λόγω περιστατικού σεισμού (παρά μόνο πρόσκαιρα, ενώ ακόμη το φαινόμενο είναι υπό εξέλιξη θα ήταν σαν να ασφαλίζαμε ένα σπίτι για φωτιά ενώ ήδη αυτό καίγεται), καθώς μέχρι σήμερα εμφανίζεται το φαινόμενο να έχει περιορισμένη επίπτωση στα χαρτοφυλάκιά μας. Εκεί που αναμένονται μεγαλύτερες επιπτώσεις/ζημιές είναι στις υποδομές (δρόμοι, λιμάνια, δίκτυα κλπ), όπου όμως το βάρος αποκατάστασης πέφτει για μια ακόμη φορά στον Δημόσιο προϋπολογισμό (καθώς στη συντριπτική τους πλειονότητα οι δημόσιες εγκαταστάσεις δεν ασφαλίζονται μέσω ασφαλιστηρίων συμβολαίων).

Πρόσφατα είχε ανοίξει μία συζήτηση για την υποχρεωτική ασφάλιση του σεισμού, η οποία «διακόπηκε» απότομα. Μήπως το τραγικό γεγονός της Κεφαλονιάς καθιστά επίκαιρη και πάλι την όλη συζήτηση;

Το ζήτημα της συγκροτημένης και εκ των προτέρων πρόβλεψης αντιμετώπισης των φυσικών καταστροφών είναι πάντα –για μας– επίκαιρο. Μόνο η Πολιτεία δείχνει να το «ξεχνάει» κάθε τόσο. Μέχρι τώρα δεν έχει συγκροτημένα αντιμετωπιστεί από την Πολιτεία με ένα σχέδιο, πλην των ad hoc επιδοτήσεων και των εγγυήσεων «χαμηλότοκων» δανείων. Αυτά όμως έχουν επίπτωση την μη προαγωγή της ασφαλιστικής συνείδησης. Η Ασφαλιστική αγορά εγείρει επανειλημμένα το θέμα προς τις Αρχές ήδη από 20ετίας. Για να είμαστε δίκαιοι όμως, όλα τα κράτη του κόσμου που έχουν σε ισχύ πλάνα/μηχανισμούς εκ των προτέρων χρηματοδότησης του κινδύνου Φυσικών Καταστροφών (πλημμύρες/τυφώνες/σεισμοί κλπ), ως αφορμή για την σχετική αντιμετώπιση είχαν μεγάλα καταστροφικά περιστατικά.

Οπότε μπορεί να ξαναξεκινήσει η συζήτηση εκ νέου.

Το εύχομαι, παρόλο που προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι… η τρέχουσα πολιτική συγκυρία σε σχέση με άλλες επείγουσες προτεραιότητες το καθιστά μη πιθανό, τουλάχιστον μέχρι τις Ευρωεκλογές. Βεβαίως, οποιοσδήποτε (κρατικός ή ημικρατικός) μηχανισμός-ταμείο για την εκ των προτέρων «χρηματοδότηση» ή αποθεματοποίηση ενόψει μελλοντικών καταστροφών απαιτεί βάθος χρόνου για να μαζέψει τα απαιτούμενα κεφάλαια. Ενδεδειγμένη λύση εφόσον η μέχρι σήμερα ασφαλιστική διείσδυση είναι τόσο χαμηλή (περίπου 10%)  θα ήταν η εκ μέρους της Πολιτείας θέσπιση της υποχρεωτικότητας της ασφάλισης έναντι σεισμού (τουλάχιστον για κατοικίες και δημόσια κτίρια και υποδομές) και η ανάθεση της ανάληψης του κινδύνου στην ιδιωτική ασφαλιστική αγορά, κατά το μοντέλο της Αστικής Ευθύνης Αυτοκινήτων. Έτσι θα υπήρχαν διαθέσιμα τα απαιτούμενα κεφάλαια από την «επόμενη στιγμή» (μέσω της ιδίας κρατήσεως των εταιριών και του μηχανισμού της αντασφάλισης). Αυτό θα έπρεπε και θα μπορούσε άμεσα κατά την γνώμη μου να θεσπιστεί καθώς η χρηματική επιβάρυνση για το μέσο ακίνητο-κατοικία δεν θα ήταν μεγαλύτερη από περίπου 100 ευρώ το χρόνο ανά σπίτι-διαμέρισμα. Δηλαδή, λιγότερο από το κόστος …δύο τσιγάρων ημερησίως.

Πως θα λειτουργούσε ένα υποχρεωτικό μοντέλο ασφάλισης στην περίπτωση του τωρινού σεισμού;

Αν είχαν αναλάβει οι Ιδιωτικές εταιρίες την ασφάλιση των ακινήτων-κατοικιών, υποχρεωτικά, απλά θα αποζημίωναν κάθε αναγγελλόμενη ζημία και μάλιστα σε κόστος αντικατάστασης ως καινούργιο. Εν συνεχεία μέσω του μηχανισμού της αντασφάλισης, όπου η διασπορά του κινδύνου είναι πολύ «πλατιά» θα μετέφεραν ένα μέρος της συνολικής επιβάρυνσης, στους αντασφαλιστές και στους μετόχους τους. Επίσης, επικουρικά, μέσω ειδικών χρηματοοικονομικών εργαλείων –όπως τα «ομόλογα καταστροφικών κινδύνων»- θα μπορούσε ένα μέρος να πληρωθεί από τις –πολύ γνωστές μας– «αγορές». Το ίδιο θα συνέβαινε και με το κόστος αποκατάστασης των δημόσιων και κοινωφελών υποδομών, αν είχε υποχρέωση να ασφαλίζει ο κάθε φορέας τα περιουσιακά στοιχεία που τον αφορούσαν. Τότε το κόστος ασφάλισης (που μετράται σε χιλιοστά της αξίας της περιουσίας που προστατεύεται) θα αποτελούσε πάγιο λειτουργικό κόστος του εν λόγω φορέα. Θεωρώ, ότι το κόστος ασφάλισης είναι από τα πιο καλά ξοδεμένα ευρώ κάθε ενδιαφερόμενου. Είναι πράξη πρόνοιας, η διαφορά μεταξύ «άσπρου-μαύρου», όταν επέλθει η καταστροφή. Η πολιτεία και οι υπεύθυνες υπηρεσίες της, θα έπαιζαν συντονιστικό και εποπτικό ρόλο σε ένα τέτοιο λειτουργικό σενάριο της «a priori» ρύθμισης-πρόβλεψης για την αντιμετώπιση των αναμενόμενων φυσικών καταστροφών. Λόγω της σεισμικότητας της περιοχής, οι ασφαλιστικές εταιρείες θα ασφάλιζαν τα σπίτια του νησιού; Βέβαια θα τα ασφάλιζαν. Λόγω της ποικίλης επιμέρους σεισμικότητας του Ελλαδικού χώρου (σεισμικές ζώνες Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV) θα υπήρχε μεν διαφοροποιημένο κόστος ασφάλισης βάσει επικινδυνότητας (άρα και εδαφικής περιοχής, τρόπου κατασκευής του κτιρίου, συντήρησής του κλπ), αλλά αν ήταν υποχρεωτική η ασφάλιση δεν θα μπορούσε κανείς να αρνηθεί κάποιον με- μονωμένο κίνδυνο-σπίτι. Το μυστικό είναι η ισόμετρη και κατ’ αναλογία γεωγραφική διασπορά. Εξ άλλου θα ήταν δίκαιο και για τους αντίστοιχους κατοίκους των επιμέρους γεωγραφικών περιοχών. Π.χ. Τα Ιόνια νησιά είναι σεισμικά πολύ πιο επικίνδυνα απ’ ότι η Θράκη κλπ. Αν όμως ασφαλίζονταν όλοι, σε επίπεδο χώρας δεν θα υπήρχε αυτό που λέμε «αντεπιλογή», δηλαδή να ασφαλίζονται μόνο αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο. Επίσης, λόγω της διασποράς, το μέσο κόστος ασφάλισης θα ήταν μικρότερο απ’ ότι σήμερα, βοηθούντος και του ανταγωνισμού.

Περιγράψτε μας με λίγα λόγια το μοντέλο ασφάλισης που προτείνει η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος.

Νομίζω το ανέφερα σε αδρές γραμμές παραπάνω. Δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί σε πολλές λεπτομέρειές του ακόμη, γιατί υπάρχουν πολλές παράμετροι που επηρεάζουν και καθορίζουν τις επιμέρους ρυθμίσεις- προτάσεις. Υπάρχουν πολλά ειδικά θέματα περαιτέρω προς διευκρίνιση και ρύθμιση, όπως το «σχέδιο αντιμετώπισης και διεκπεραίωσης των ζημιών» όταν επέλθει η ζημιά σε συνεργασία με τις δημόσιες αρχές, η εξασφάλιση του επιπέδου της οικονομικής ποιότητας φερεγγυότητας των χρησιμοποιούμενων αντασφαλιστών, ο με τεχνικά κριτήρια καθορισμός του ασφαλίστρου ανά σεισμική περιοχή, η εξασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού, η εγγύηση προς τον ασφαλισμένο προκειμένου περί ετοιμότητας και επάρκειας καταβολής αποζημίωσης, ο έλεγχος της φερεγγυότητας υπό συνθήκες μαζικού, σωρευτικά, περιστατικού κλπ. Αλλά για όλα αυτά, αφ’ ενός υπάρχουν ήδη μηχανισμοί και κανόνες εποπτείας και εξασφάλισης ορθής λειτουργίας και φερεγγυότητας (π.χ. solvency II). Αυτό που πραγματικά λείπει και χρειάζεται, είναι η πραγματική συνεργασία του Δημόσιου και του Ιδιωτικού τομέα, με διάθεση όχι επιβολής αλλά συμβιβαστικής και συντονισμένης επίλυσης των επιμέρους θεμάτων με αμοιβαίο γνώμονα το κοινό –πραγματικά- συμφέρον και όχι τα κακώς εννοούμενα κλαδικά επιμέρους συμφέροντα και επιδιώξεις.