Της κ. Κωνσταντίνας Γκόλτσιου*

Η αναπτυξιολογική εκτίμηση είναι μια διαδικασία που αποσκοπεί στη βαθύτερη κατανόηση των κινητικών, κοινωνικών, ακουστικών, γλωσσικών, οπτικοκινητικών και κριτικών δεξιοτήτων του παιδιού καθώς και των ευκαιριών που του δίνονται από το οικογενειακό και εκπαιδευτικό περιβάλλον, έτσι ώστε να πετύχει το καλύτερο αναπτυξιακό δυναμικό του.

Η Αναπτυξιακή Παιδιατρική ασχολείται με τη διάγνωση και παροχή εξειδικευμένης παρέμβασης σε εξειδικευμένη βοήθεια σε παιδιά με υποψία:

• Αναπτυξιακή καθυστέρησης
• Μαθησιακών δυσκολιών
• Δυσλεξίας
• Καθυστέρησης λόγου
• Γλωσσικών διαταραχών
• Διαταραχών συμπεριφοράς
• Διαταραχών αυτιστικού τύπου
• Διάσπασης προσοχής ή/και υπερκινητικότητας
• Νοητικής υστέρησης
• Ευφυΐας/χαρισματικά παιδιά
• Διαταραχών κινητικών δεξιοτήτων
• Αναπτυξιακών προβλημάτων παιδιών με προωρότητα
• Αναπτυξιακών προβλημάτων παιδιών με χρόνια νευρολογικά νοσήματα
Πραγματοποιείται από εξειδικευμένο παιδίατρο-αναπτυξιολόγο και βασίζεται σε δύο άξονες: στην επιδέξια χρήση διεθνώς έγκυρων και αξιόπιστων αναπτυξιακών τεστ και στην εμπειρία.

Ο ειδικός πρέπει να έχει ταλέντο και εμπειρία, ώστε να αντιμετωπίσει τα παρακάτω:

• Τα μικρά παιδιά δεν έχουν καθόλου ή έχουν περιορισμένο λόγο και η εκτίμηση των σκέψεων και των γνώσεών τους είναι πρόκληση
• Κάθε περιοχή της ανάπτυξης επηρεάζεται από την άλλη και τις επηρεάζει, ποτέ δεν σταματάμε να αξιολογούμε το παιδί ως όλον
• Χρειάζονται συχνές επανεκτιμήσεις καθώς τα παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες, όπως και τα υπόλοιπα παιδιά, αλλάζουν δραματικά μεγαλώνοντας
• Η συμπεριφορά ενός παιδιού δεν καθορίζεται μόνο από το αναπτυξιακό του προφίλ, αλλά και από τα ήθη και τα έθιμα της κοινότητας στην οποία ζει, τα οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να γίνονται σεβαστά
• Απαιτείται εμπειρία, οξυδέρκεια και γνώση για να διακρίνει κανείς λεπτά αναπτυξιακά προβλήματα, ειδικά σε παιδιά που δεν είναι εύκολα συνεργάσιμα
Τι χρειάζεται να ξέρετε πριν την επίσκεψη στον αναπτυξιολόγο;
Κατά την επίσκεψη της οικογένειας στο Αναπτυξιακό Παιδιατρικό Ιατρείο, γίνεται ενδελεχής διερεύνηση κάθε παιδιού και της οικογένειας για να τεθεί σφαιρική διάγνωση τόσο σε οργανικό όσο και σε ψυχολογικό και εξελικτικό επίπεδο.
Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει λεπτομερές αναπτυξιακό ιστορικό, παιδιατρική και νευρολογική εξέταση και αναπτυξιολογική εξέταση με τη χρήση ειδικών αναπτυξιακών δοκιμασιών (τεστ), που βασίζονται στην αυθόρμητη και ελεύθερη συνεργασία του βρέφους, νηπίου, παιδιού ή εφήβου ώστε να διερευνηθούν όλες οι δεξιότητές του, στη μέγιστη έκφρασή τους.
Ακολουθεί συμβουλευτική της οικογένειας και περαιτέρω παραπομπή, αν είναι αναγκαίο, για εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση.
Οι γονείς, ο παιδίατρος και οι θεραπευτές του παιδιού λαμβάνουν λεπτομερή γραπτή αναφορά της αναπτυξιακής εκτίμησης και δημιουργείται μια σχέση εμπιστοσύνης και εχεμύθειας, απαραίτητη για την περαιτέρω καθοδήγηση της οικογένειας και την παρακολούθηση του παιδιού.

Απλές συμβουλές:

- Κατά τη διάρκεια της εκτίμησης καλό θα είναι να μην ξεχνάτε ότι εσείς είστε οι γονείς του παιδιού: Τα συναισθήματα σας και οι προσωπικές σας παρατηρήσεις έχουν μεγάλη σημασία.
- Δεν απαιτεί κανένας από εσάς να γνωρίζετε την ορολογία της παιδιατρικής ή της αναπτυξιακή παιδιατρικής. Ο ειδικός θα συνομιλήσει μαζί σας με απλό και κατανοητό τρόπο
- Μην φοβάστε να διαφωνήσετε. Το να αποδεχτείτε μια αξιολόγηση την οποία κατά βάθος απορρίπτετε δεν θα έχει κανένα όφελος για το παιδί, εσάς ή τον ειδικό
- Είναι θεμιτό αν και δύσκολο πολλές φορές να έρχονται και οι δύο γονείς στην αξιολόγηση. Έτσι μπορούν να δοθούν περισσότερες πληροφορίες για το παιδί, το παιδί ίσως νιώσει πιο άνετα να ξεδιπλώσει όλο το δυναμικό του και οι γονείς μπορούν μετά να συζητήσουν ευκολότερα το πόρισμα της εξέτασης
- Παρότι τα μικρά παιδιά δεν αποχωρίζονται ποτέ τους γονείς τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, να είστε έτοιμοι να δεχτείτε ότι ο αναπτυξιακός παιδίατρος μπορεί να σας ζητήσει να μην συμμετέχετε καθόλου στη διαδικασία. Διαφορετικά οτιδήποτε πετύχει το παιδί σας θα αποδίδεται στην βοήθεια ή παρέμβαση σας και όχι στις δικές του δυνατότητες, κάτι που προφανώς τον/την αδικεί
- Σιγουρευτείτε ότι ξεκαθαρίζετε από την αρχή για ποιο λόγο ήρθατε και ποιες είναι οι βαθύτερες ανησυχίες σας. Να είστε έτοιμοι όμως να ακούσετε και ανησυχίες που εγείρονται στον αναπτυξιολόγο (και επομένως και σε εσάς) κατά τη διάρκεια της εξέτασης
- Από τη στιγμή που διαγνωστεί κάποια δυσκολία στο παιδί σας, όσο μεγάλη και να είναι η ανησυχία σας και η τάση να φροντίσετε όσο καλύτερα μπορείτε το παιδί σας, μην ξεχνάτε να φροντίζετε το εαυτό σας και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς σας. Μια υγιής και ενωμένη οικογένεια είναι ο καλύτερος σύμμαχος σε ένα παιδί με αναπτυξιακό πρόβλημα.
- Μην διστάζετε να μοιράζεστε τις εμπειρίες σας και τα συναισθήματά σας με άλλους γονείς που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα. Όχι μόνο θα μάθετε από την εμπειρία τους, αλλά και θα βοηθήσετε κάποιους να φροντίσουν καλύτερα το παιδί τους και αυτό θα σας δώσει μεγάλο κουράγιο.
- Η φροντίδα και καθοδήγηση ενός παιδιού με αναπτυξιακό πρόβλημα και της οικογένειας του είναι έργο ομάδας ειδικών. Ο αναπτυξιακός παιδίατρος θα σας συμβουλέψει για τις εξετάσεις που πιθανώς θα χρειαστεί το παιδί σας, αλλά και για τον ειδικό λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, φυσιοθεραπευτή, ψυχολόγο, ειδικό παιδαγωγό ή μουσικοθεραπευτή στους οποίους θα σας παραπέμψει. Η ομάδα αυτή δεν παύει να βρίσκεται σε συνεχή αλληλοενημέρωση και αλληλοϋποστήριξη.

Η  κ. Κωνσταντίνα Γκόλτσιου* είναι Παιδίατρος / Αναπτυξιολόγος
Υπεύθυνη Τμήματος Αναπτυξιακής Παιδιατρικής ΙΑΣΩ Παίδων