Η ρινίτης και η παραρρινοκολπίτις είναι από τις πιο συχνές παθήσεις της παιδικής ηλικίας. Σχεδόν κάθε παιδί στη διάρκεια ενός επεισοδίου του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος έχει κάποιου βαθμού ρινίτιδα-παραρρινοκολπίτιδα (ή ρινοκολπίτιδα).

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά αυτοιώνται χωρίς παραπέρα θεραπεία, αφού οι περισσότερες από τις λοιμώξεις είναι ιογενείς, συχνά όμως επιπλέκονται με βακτηριακές και ξεκινούν από την μύτη επεκτεινόμενες στους κόλπους, απ’ όπου προέρχεται και ο όρος ρινοκολπίτις.
Τα πράγματα αλλάζουν με την ανάπτυξη. Ο χώρος βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη μέχρι την εφηβεία, αλλάζοντας και η παθολογία της περιοχής. Για παράδειγμα σε παιδιά μικρότερα των 7 ετών, τα ακτινολογικά ευρήματα, το ιστορικό και κλινικά συμπτώματα, δεν μπορούν να αξιολογηθούν με σιγουριά, εν αντιθέσει με την μεγαλύτερη των 7 ετών ηλικία όπου τα ανωτέρω γίνονται πιο συγκεκριμένα.

Αν εξαιρέσει ίσως κανείς αμιγείς ρινίτιδες, τέτοιες όπως την χρόνια ρινίτιδα του βρογχικού άσθματος ή την συνοδευόμενη από άλλες συστηματικές νόσους (πχ κυστική ίνωση), δευτεροπαθείς από υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων, ατρησία ρινικών χοανών κλπ, τότε ο προαναφερθείς όρος ρινοκολπίτις πράγματι έχει θέση, ενώ και η κλασσική συμπτωματολογική τριάδα (ρινική απόφραξη, βήχας, ρινική έκκριση) χαρακτηρίζει αμφότερες. Όμως εκεί που πραγματικά έχουμε μια ξεχωριστή νοσολογική οντότητα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι στην παραρρινοκολπίτιδα της παιδικής ηλικίας.

Ως παραρρινοκολπίτιδα δε εννοούμε μια φλεγμονή του βλεννογόνου των παραρρινίων κόλπων, αποτέλεσμα της ανεπαρκούς παροχέτευσης και αερισμού των κόλπων συνήθως δευτεροπαθούς αιτιολογίας, λόγω φυσικής απόφραξης, λοίμωξης ή αλλεργίας.

Διαφέρει δε αυτή από την των ενηλίκων τόσο ως προς την αιτιολογία και την συχνότητα, όσο και ως προς την εντόπιση, τα συμπτώματα, τα κλινικά και ακτινολογικά ευρήματα, αλλά και τον τρόπο διάγνωσης και αντιμετώπισης.

Επιγραμματικά σχεδόν θέλω να αναφερθώ στις ανωτέρω ιδιαιτερότητες, ενώ θα παραθέσω και ορισμένα στοιχεία και συμπεράσματα από σχετικά πρόσφατη ανάλογη εργασία της κλινικής μας πάνω σ’ έναν μεγάλο αριθμό παραρρινοκολπίτιδων.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Α) Οίδημα βλεννογόνου

• Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού
• Αλλεργία

Β) Μηχανικό κώλυμα

• Μικρές ανατομικες αποστάσεις-στενά στόμια
• Υπερτροφία αδενοειδών-ΣΔΡ-πολύποδες
• Ατρησία χοανών-ξένα σώματα ρινός-νεοπλάσματα
• Ανατομικές ανωμαλίες πλαγίου ρινικού τοιχώματος

Γ) Βλάβες βλεννοκροσσωτού επιθηλίου

• Ιογενείς-Βακτηριακές λοιμώξεις
• Φαρμακευτική βλάβη
• Πρωτοπαθής βλάβη του επιθηλίου ή των κροσσών

Δ) Ανωριμότης του τοπικού και γενικού ανοσολογικού συστήματος

ΕΝΤΟΠΙΣΗ
Στα μικρά παιδιά τα ευρήματα είναι αμφίπλευρα. Στα μεγαλύτερα ετερόπλευρα. Κύριος πάσχων κόλπος είναι το ιγμόρειο και οι πρόσθιες ηθμοειδείς κυψέλες.

Στις χρόνιες παραρρινοκόλπιτιδες:

• Σε ποσοστό 70% συνυπάρχουν πολύποδες
• Το μισό των πολυποδιάσεων είναι χοανοπολύποδες εντόπισης
• Σε ποσοστό 60% συνυπάρχει αλλεργία
• Σε ποσοστό 25% διαφραγματική απόκλιση

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Στα μικρότερα παιδιά:

• πυώδης ρινόρροια
• βήχας
• ρινική απόφραξη
• πυρέτιο

Στα μεγαλύτερα παιδιά:

• ρινική απόφραξη
• βήχας
• ρινόρροια

Το 50% των επιπλοκών αφορά παιδιά κάτω των 6 ετών
Το 50% των παιδιών με βρογχικό άσθμα έχουν παραρρινοκολπίτιδα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΠΑΡΑΡΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΟΣ

1. Ρινόρροια
2. Ρινική απόφραξη
3. Βήχας
4. Κεφαλαλγία
5. Πυρέτιον
6. Δύσοσμη αναπνοή
7. Περικογχικό οίδημα

ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ

1. Κλινική εξέταση: προσθία-οπισθία ρινοσκοπία, φαρυγγοσκόπηση, ωτοσκόπηση, έλεγχος οδοντοστοιχίας
2. (10% ιγμορείτιδων)
3. Απλή ακτινογραφία
4. Ενδοσκόπηση
5. Αξονική τομογραφία
6. Υπέρηχοι. Περιορισμένη η διαγνωστική τους αξία
7. Παρακέντηση ιγμορείου. Στα παιδιά με γενική νάρκωση. Δεν αποδίδει πάντα.
8. Αιματολογικές εξετάσεις-Καλλιέργειες
9. Ιστολογική εξέταση

ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ εκτός των συνήθων:

1. Καλλιέργειες πυώδους εκρίμματος από μέσο ρινικο πόρο
2. Αιματολογικές εξετάσεις: γενική αίματος, ουρία, ηλεκτρολύτες, ηπατικές δοκιμασίες, ανοσοσφαιρίνες, test ιδρώτος, Rust test,ιστολογική εξέταση ρινικού βλεννογόνου

Η Ενδοσκόπηση μας ενημερώνει για:

1. Το είδος και την έκταση της βλάβης
2. Το πλάγιο ρινικό τοίχωμα - Πρόσθια ηθμοειδή
3. Ανατομικές ανωμαλίες διαφράγματος
4. Ρινοφάρυγγα
5. Κοιλότητα ιγμορείου (Αντροσκόπηση)

Αξονική τομογραφία

1. Μελέτη του τοιχώματος της ηθμοειδούς χώνης-αντροειθμοειδές σύμπλεγμα- Μετωπορινικός κόλπος
2. Οπίσθια ηθμοειδή-σφηνοειδής κόλπος
3. Ανατομική αρχιτεκτονική - Οστικές διαβρώσεις

Coronal (Τομές κάθετες από εμπρός προς τα πίσω)
Axial (Τομές οριζόντιες)


ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

Α) ΙΟΙ: Ρινοιοί, Παραινφλουέντσα, Ινφλουέντσα, Αδενοιοί, Αναπνευστικός συγκυτιακός ιός
Β) ΜΙΚΡΟΒΙΑ: Αερόβια: S. pneumoniae 25%, H. Influenzae 20%, M.Cataralis 20%, S. Aureus 
Αναερόβια: Streptococci 9%, Bacteroides
Γ) ΜΥΚΗΤΕΣ: Aspergillus, Candida

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ

• Ιογενείς χωρίς θεραπεία, αυτοιώνται.
• Βακτηριακή λοίμωξη: Αντιβιοτικά ευρέος φάσματος (Amoxycilline, Κεφαλοσπορίνες 2ης γένιας)
• Όταν η θεραπεία αποτυγχάνει: Αmoxycilline/Clavulonate ή Cefuroxime axetil+μετρονιδαζόλη+τοπικά αποσυμφορητικά+αντιισταμινικά
• Σε χρόνιες καταστάσεις τοπικά στεροειδή

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
Πότε και γιατί επεμβαίνουμε χειρουργικά

• Α) Σε οξείες καταστάσεις (περικογχικό οίδημα)

Απειλή επιπλοκών (παράλυση οφθαλμοκινητικών νεύρων, προσβολή οπτικού νεύρου, κα)
Ανοιχτή μέθοδος: εξωτερική μετωποηθμοειδεκτομή-παροχέτευση ή παροχέτευση ιγμορείου σε εμπύημα

• Β) Σε χρόνιες καταστάσεις

Η αναλογία των επεμβάσεων στα παιδιά είναι μικρότερη αυτής των ενηλίκων. Δεν υπάρχει ενιαία ξεκαθαρισμένη άποψη.


Χειρουργικές ενδείξεις:
Α) Έντονα και επίμονα κλινικά και ακτινογραφικά ευρήματα πέρα των 4 μηνών
Β) Συχνές απουσίες από το σχολείο
Γ) Επιδείνωση βροχγχικού άσθματος

Τι είδος επέμβαση θα κάνουμε

• Σκοπός είναι να άρουμε κάθε ανωμαλία που εμποδίζει α) την παροχέτευση της βλέννης και β) τον αερισμό των ρινικών και παραρρινίων κοιλοτήτων (αδενοτομή, αμυγδαλεκτομή, διόρθωση ρινικού διαφράγματος, πολυποδεκτομή, κογχοτομή, αντροστομία κλπ)
• Ριζικότερες επεμβάσεις C.L , ηθμοειδεκτομή όταν η έκταση της βλάβης είναι μεγάλη ή η ηλικία το επιτρέπει (άνω των 10 ετών) καθώς και οι υποκειμενικές δυνατότητες (δυσκολίες της ενδοσκοπικής χειρουργικής σε τόσο στενό χώρο)

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
ΟΞΕΙΑΣ:

• Κυτταρίτις οφθαλμικού κόγχου
• Θρόμβωση σηραγγώδους κόλπου
• Μηνιγγίτις
• Οστεομυελίτις
• Εμπύημα ιγμορείου

ΧΡΟΝΙΑΣ:

• Εκκριτική ωτίτις
• Βρογχοσπασμός (sinus-brochial syndrom)

Αντανακλαστικό τόξο τριδύμου-πνευμονογαστρικού: βρογχίτις-βρογχεκτασία

ΕΝΔΟΚΡΑΝΙΑΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

• Επισκληρίδιο αιμάτωμα
• Υποσκληρίδιο αιμάτωμα
• Ενδοεγκεφαλικό απόστημα

*Δρ. Βασίλης Καλλής, Χειρουργός - Παιδολαρυγγολόγος Ιασώ Παίδων

**Τα θέματα για το παιδί είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας της εφημερίδας «Παιδικός Σταθμός για Γονείς» και των ανθρώπων του νηπιακού κέντρου «Μανταρίνι».

Κάντε click εδώ: www.psgg.gr και βρείτε όλα τα θέματα που αφορούν στην υγεία, ψυχολογία, ανάπτυξη, διατροφή, συμβουλευτική των παιδιών.

Νηπιαγωγείο & Βρεφονηπιακό Κέντρο
ΜΑΝΤΑΡΙΝΙ
Λ. Κατσώνη 42 & Μ. Μπότσαρη, 145 61 Κηφισιά
Τηλ.: 210-8012761 Τηλ. & Fax: 210-6233243
Http: www.mantarinikids.com E-mail: [email protected]