Εν μέσω αβεβαιότητας, ο "αλφαβητισμός των κινδύνων" μπορεί να μας βοηθήσει να λάβουμε τις σωστές αποφάσεις με ενημερωμένο τρόπο, σύμφωνα με την Allianz. Ο αλφαβητισμός των κινδύνων είναι η ικανότητα αντίληψης των κινδύνων και η ικανότητα λήψης κατάλληλων αποφάσεων αφού ενημερωθούμε για αυτούς τους κινδύνους.  

Η Allianz επιχείρησε να μετρήσει το κατά πόσο ο κόσμος είναι ενημερωμένος για τους κινδύνους εν μέσω της κρίσης Covid-19, θέτοντας ερωτήσεις σε σχεδόν 7.000 άτομα από επτά χώρες σχετικά με τον "αλφαβητισμό των κινδύνων", καθώς και για τον αντίκτυπο της πανδημίας στα οικονομικά τους (δείτε εδώ).

Συνολικά, το επίπεδο αλφαβητισμού των κινδύνων είναι μάλλον θλιβερό: Λιγότερο από το ένα τρίτο του δείγματος μπορεί να θεωρηθεί «ενημερωμένο για τους κινδύνους». Τα υψηλότερα επίπεδα αλφαβητισμού των κινδύνων παρατηρούνται μεταξύ των Ελβετών, Αυστριακών και Γερμανών ερωτηθέντων: 33%, 31% και 29%, αντίστοιχα. Ακολουθούν οι Γάλλοι και οι Ιταλοί σε ποσοστό 26% και οι Ισπανοί σε ποσοστό 25%. Ενώ στις περισσότερες χώρες, δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ηλικιακών ομάδων, στις ΗΠΑ παρατηρήθηκε ότι η παλαιότερη γενιά αντιλαμβάνονται καλύτερα τους κινδύνους (28%) σε σύγκριση με το συνολικό επίπεδο της χώρας (23%). 

Σε ποιο βαθμό επηρεάζεται η ανάληψη κινδύνων από τον αλφαβητισμό των κινδύνων; Σύμφωνα με τα δεδομένα της Allianz το ερώτημα αυτό δύσκολα μπορεί να απαντηθεί. Γενικά, τα υψηλότερα επίπεδα αλφαβητισμού των κινδύνων δεν συνεπάγονται υψηλότερα επίπεδα ανάληψης κινδύνων ή αντίστροφα. Στη Γερμανία και την Ελβετία, για παράδειγμα, ο υψηλότερος αλφαβητισμός των κινδύνων φαίνεται να συμβαδίζει με υψηλότερη ανάληψη κινδύνων. Στις ΗΠΑ ή την Ιταλία ισχύει το αντίθετο. Οι ερωτηθέντες σε μέτριο επίπεδο ανάληψης κινδύνων, ωστόσο, είναι αυτοί που αντιλαμβάνονται τους κινδύνους καλύτερα (με μόνη εξαίρεση την Ελβετία). 

Οι γυναίκες του δείγματος φαίνεται να βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο ανάληψης κινδύνου. Εξαιρέσεις αποτελούν η Γαλλία και η Ισπανία, όπου οι γυναίκες εμφανίζουν υψηλότερη προδιάθεση για ανάληψη κινδύνων (30% και 27% αντίστοιχα) σε σύγκριση με τους άνδρες 26% και 20% αντίστοιχα). Οι Γερμανίδες του δείγματος ήταν οι πιο επιφυλακτικές. Μόνο το 8% ήταν πρόθυμες να δεχτούν υψηλότερα επίπεδα κινδύνου, σε αντίθεση με το 15% των Γερμανών. Τα επίπεδα ανάληψης κινδύνων μεταξύ ανδρών και γυναικών ήταν παρόμοια στην Αυστρία (γυναίκες: 10% και άνδρες: 12%) και στην Ιταλία (γυναίκες: 13% και άνδρες: 16%). Στην Ελβετία, τα επίπεδα ανάληψης κινδύνου ήταν διαφορετικά (γυναίκες: 14% και άνδρες: 26%) καθώς και στις ΗΠΑ (γυναίκες: 21% και άνδρες: 33%). 

Το επίπεδο αλφαβητισμού των κινδύνων επηρεάζει τις επενδυτικές αποφάσεις; Η σχέση δεν είναι απλή, αν και τα αποτελέσματα της έρευνάς δείχνουν ότι ο αλφαβητισμός των κινδύνων θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο στην προτίμηση των περιουσιακών στοιχείων. Ένα υψηλότερο ποσοστό ατόμων στην έρευνα που δεν αντιλαμβάνονται τους κινδύνους θα προτιμούσαν να διατηρούν μετρητά (30%), σε σύγκριση με αυτούς που τους αντιλαμβάνονται (22%). Από την άλλη πλευρά, το 36% του δείγματος που αντιλαμβάνεται τους κινδύνους προτιμά τους τίτλους (ομόλογα, μετοχικά κεφάλαια ή αμοιβαία κεφάλαια), ενώ μόνο το 26% των ατόμων που δεν αντιλαμβάνονται τους κινδύνους  δεν θεωρεί τους τίτλους κατάλληλη επένδυση. Η μη ύπαρξη διαφορών όσο αφορά τα κρυπτονομίσματα και τα ασφαλιστικά προϊόντα, ωστόσο, καθιστά σαφές ότι μόνο ο αλφαβητισμός των κινδύνων δεν μπορεί να εξηγήσει τις επενδυτικές επιλογές, καθώς μεγάλο ρόλο παίζουν οι προσωπικές προτιμήσεις και το επίπεδο ανάληψης κινδύνου. 

Τα μετρητά είναι το δημοφιλέστερο επενδυτικό μέσο για τις γυναίκες, ενώ η ασφάλιση είναι εξαιρετικά δημοφιλής συνολικά. Η Allianz ρώτησε τα άτομα του δείγματος ποιο μέσο θα προτιμούσαν να επενδύσουν και να κρατήσουν για ένα χρόνο. Σύμφωνα με τα χαμηλά επίπεδα ανάληψης κινδύνων, διαπιστώθηκε ότι τα μετρητά είναι το πιο δημοφιλές μέσο για τις γυναίκες σε όλες σχεδόν τις χώρες (κατά μέσο όρο 32%), με εξαίρεση την Αυστρία (μετρητά: 24% έναντι τίτλων: 29%) και τις ΗΠΑ (μετρητά: 23% έναντι τίτλων: 36%) όπου προτιμούν τους τίτλους. Αντίστροφα, στις περισσότερες χώρες, οι άνδρες επιλέγουν τους τίτλους ως το πιο δημοφιλές χρηματοοικονομικό μέσο (κατά μέσο όρο 33%) - με μόνη εξαίρεση τη Γαλλίας όπου προτιμούν τα μετρητά (μετρητά: 29% έναντι τίτλων: 23%). Η Γαλλία είναι επίσης η μόνη χώρα στο δείγμα όπου και τα δύο φύλα προτιμούν την ασφάλιση έναντι των κρυπτονομισμάτων με μεγάλη απόκλιση (ασφάλιση: 18% έναντι κρυπτονομισμάτων: 6%). Ενώ στην Ιταλία (και στην Αυστρία) τουλάχιστον οι γυναίκες βλέπουν μεγαλύτερη αξία στην ασφάλιση από ό, τι στα κρυπτονομίσματα, σε όλες τις άλλες χώρες, η ασφάλιση είναι εξαιρετικά μη δημοφιλές χρηματοοικονομικό μέσο (μέσος όρος 10% έναντι μέσου όρου κρυπτονομισμάτων 11%). Όπως υπογραμμίζει η Allianz μια δεκαετία μηδενικών ή ακόμη και αρνητικών επιτοκίων έχει αμαυρώσει φαινομενικά την αντίληψη της ασφάλισης ως πολύτιμο προϊόν αποταμίευσης. 

Ο αντίκτυπος της κρίσης Covid-19 και η επιλογή περιουσιακών στοιχείων: Ακόμη και μεταξύ των ερωτηθέντων που επηρεάστηκαν αρνητικά από την κρίση και εκείνων που ανέφεραν ότι λαμβάνουν κοινωνικές παροχές, οι τίτλοι είναι το πιο δημοφιλές επενδυτικό μέσο (28% και 35%, αντίστοιχα). Τα μετρητά είναι το πιο δημοφιλές επενδυτικό μέσο μόνο μεταξύ εκείνων που έχουν μεγαλύτερο εισόδημα (34%) και εκείνων που καταναλώνουν το περισσότερο εισόδημά τους (28%). 

Τι σημαίνει αυτό για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής; Τα αποτελέσματά της έρευνας, σημειώνει η Allianz, -είναι ένας φαινομενικά θετικός αντίκτυπος του αλφαβητισμού των κινδύνων στις επενδυτικές επιλογές αφενός, και ο μόνος αποδυναμωμένος αντίκτυπος των προτιμήσεων και περιστάσεων κινδύνου από την άλλη- αποτελούν ισχυρό επιχείρημα για τη βελτίωση του αλφαβητισμού των κινδύνων. Σε τελική ανάλυση, τα υψηλότερα επίπεδα γνώσης κινδύνων θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πραγματοποίηση επενδύσεων που ταιριάζουν καλύτερα στην προσωπική κατάσταση του επενδυτή. Τα καλά νέα: ο αλφαβητισμός των κινδύνων είναι μια φτηνή πολιτική που μπορεί να επιτευχθεί με την εκπαίδευση του πληθυσμού στη "στατιστική σκέψη". 

Πηγή: allianz.com