Σε αγώνα δρόμου θα πρέπει να επιδοθούν οι εγχώριες συστημικές τράπεζες τα επόμενα τρία τρίμηνα, προκειμένου να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στο μέτωπο των «κόκκινων» δανείων, στέλνοντας έμπρακτο μήνυμα σε επόπτη, ΔΝΤ και αγορές ότι δεν είναι απαραίτητη η υιοθέτηση ή/και η χρήση ακραία δυσμενών παραδοχών στο επικείμενο stress test. 

Ο επί της αρχής συμβιβασμός μεταξύ Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ( ΕΚΤ) και Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) από τη μία και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) από την άλλη προβλέπει το εξής σχήμα:

Δεν θα διενεργηθεί αξιολόγηση ποιότητας στοιχείων ενεργητικού ( Asset Quality Review-AQR) για τις ελληνικές τράπεζες, όπως ζητούσε, αρχικά το ΔΝΤ. Στον αντίποδα, θα υπάρξει λεπτομερέστερος έλεγχος σε προκαθορισμένα «πεδία» ( π.χ αξία των – ενυπόθηκων- ενεχύρων), είτε στο πλαίσιο της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (stress test), είτε πέρα απ αυτή.

Πρακτικά, το ΔΝΤ πέτυχε να διενεργηθεί μια λεπτομερέστερη και επί της ουσίας αυστηρότερη άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων για τις εγχώριες τράπεζες. Έτσι, θα καταδειχθεί αν είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες, πριν το τέλος του τρίτου προγράμματος και επομένως αν μπορούν να συμβάλουν στην αποκατάσταση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας και στην ενίσχυση της ανάπτυξης.

Παρ ότι οι συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο, μεταξύ της ΕΚΤ και του ΔΝΤ δεν έχουν ολοκληρωθεί και σημαντικά μεθοδολογικά θέματα του stress test παραμένουν ανοικτά και υπό δυναμική διαπραγμάτευση, οι διοικήσεις των τραπεζών ξέρουν ότι έχουν μπροστά τους το εξής στοίχημα:

Να βελτιώσουν, μέσα στα επόμενα τρία τρίμηνα ( Q4 του 2017, Q1 και Q2 του 2018), τις επιδόσεις τους στο μέτωπο μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, ώστε να δημιουργήσουν ισχυρές αμφιβολίες για το αν έχει νόημα, αρχικά, η υιοθέτηση και εν συνέχεια η χρήση ακραία δυσμενών παραδοχών στο stress test.

Η δυσκολία του εγχειρήματος είναι μεγάλη καθώς οι τράπεζες ξεκινούν με την …πλάτη στον τοίχο. Η ως τώρα μείωση των «κόκκινων» δανείων ήρθε, κατά κύριο λόγο, από λογιστικές διαγραφές. Επιπρόσθετα, τα ποιοτικά στοιχεία της ανασκόπησης, που διενεργεί ο SSM στα προβληματικά στοιχεία ενεργητικού, δεν επιτρέπουν στην ελληνική πλευρά και κυρίως στον επόπτη να αντιτάξει πειστικά επιχειρήματα, που να καθησυχάζουν το ΔΝΤ.

Για να γίνει, για παράδειγμα, δεκτό το αίτημα της ελληνικής πλευράς να συνυπολογιστούν στο stress test οι στόχοι μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ως και το 2019, θα πρέπει, τους επόμενους πέντε μήνες, οι τράπεζες να μειώσουν ταχύτερα του προβλεπόμενου τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα. Ταυτόχρονα, οι πωλήσεις να δείξουν ότι η αξία στην οποία αποτιμούν τα ενέχυρα επί ακινήτων είναι σωστές και δεν απαιτείται σημαντική αύξηση των προβλέψεων.

Πωλήσεις δανείων άνω των 6,5 δις

Οι διοικήσεις έχουν πάρει, ήδη, το μήνυμα και υπό την παραπάνω ανάγκη θα κατατεθούν οι λεπτομερείς τριμηνιαίοι στόχοι του 2018 για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι δρομολογούν σειρά «πωλητηρίων» για χαρτοφυλάκια δανείων, ονομαστικής αξίας άνω των 5,7 δις ευρώ.

Μετά την Eurobank, η οποία ολοκλήρωσε το διαγωνισμό πώλησης χαρτοφυλακίου καταγγελμένων δανείων χωρίς εξασφαλίσεις, αρχικού κεφαλαίου 1,52 δις ευρώ, την σκυτάλη ετοιμάζονται να πάρουν Πειραιώς, Alpha Bank και Εθνική.

Και οι τρεις θα βγάλουν προς πώληση δάνεια αντίστοιχων χαρακτηριστικών με το «πακέτο» της Eurobank. Θα είναι, δηλαδή, απαιτήσεις, χωρίς εξασφαλίσεις, σημαντικό μέρος των οποίων έχει διαγραφεί λογιστικά, ενώ για το υπόλοιπο έχουν σχηματισθεί υψηλές προβλέψεις. Το προς πώληση χαρτοφυλάκιο της Alpha θα είναι ονομαστικής αξίας 1 δις, της Πειραιώς περίπου 0,5 δις, ενώ της Εθνικής δεν έχει οριστικοποιηθεί εκτιμάται όμως ότι θα ξεπερνά το 1 δις.

Η Πειραιώς ετοιμάζεται να βγάλει προς πώληση χαρτοφυλάκιο μη εξυπηρετούμενων δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων με ενέχυρο επαγγελματικά – κυρίως- ακίνητα, ονομαστικής αξίας περίπου 1,5 δις.

Η Εθνική, από την πλευρά της, εξετάζει την πώληση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων του ξενοδοχειακού κλάδου, που έχουν ως ενέχυρα λειτουργούσες μονάδες. Πρόκειται για επιχειρήσεις, στις οποίες η τράπεζα διαθέτει πάνω από το 50% των δανειακών τους οφειλών.

Τα δύο παραπάνω εγχειρήματα αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο από την αγορά, όσο και από τις τράπεζες και τον επόπτη. Και αυτό γιατί αν η Πειραιώς για παράδειγμα πιάσει το στόχο να εισπράξει περίπου το 30% της ονομαστικής αξίας του προς πώληση χαρτοφυλακίου θα πωλήσει χωρίς σημαντική ζημιά.

Τέλος οι τέσσερις τράπεζες έχουν ξεκινήσει ήδη διαγωνισμό πώλησης των Νηρεύς και Σελόντα που εφόσον είναι επιτυχής θα οδηγήσει σε μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους κατά 340 εκατ. ευρώ, ενώ έχουν δώσει εντολή στην Deutsche Bank να διερευνήσει το ενδιαφέρον επενδυτών για την αγορά δανείων της Euromedica, ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ.

Στοχευμένη πίεση προς τους κακοπληρωτές

Οι στοχευμένες πωλήσεις χαρτοφυλακίων δανείων σε κλάδους, όπως ο τουρισμός και το real estate εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων, και την ανάγκη των τραπεζών να «αφυπνίσουν» μέρος των δανειοληπτών, ώστε να συνεργαστούν με τις τράπεζες για τη ρύθμιση των χρεών τους.

Το ίδιο πρέπει να συμβεί, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη και με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς που θα ξεκινήσουν από τα τέλη Νοεμβρίου. Να υπάρξουν, δηλαδή, πλειστηριασμοί ακινήτων δανειοληπτών, που κρίνουν οι τράπεζες ότι διαθέτουν οικονομική και περιουσιακή κατάσταση ικανή για να ρυθμίσουν τα μη εξυπηρετούμενα χρέη τους.

«Όσο πιο στοχευμένοι είναι οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων και οι πωλήσεις δανείων, τόσο πιο αποτελεσματικές θα γίνουν οι προτάσεις ρύθμισης μη εξυπηρετούμενων δανείων» αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Πειραιώς: Στο σφυρί γραφεία, καταστήματα και ξενοδοχεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη

Προς τα τέλη του τρέχοντος μήνα αναμένεται η UBS ως σύμβουλος πώλησης, να ξεκινήσει την παροχή των πρώτων αναλυτικών στοιχείων προς τους ενδιαφερόμενους επενδυτές για την πώληση από την Πειραιώς χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων, που έχουν εξασφαλίσεις επί ακινήτων.

Το project AMOEBA, όπως ονομάζεται, περιλαμβάνει καταγγελμένα και μη δάνεια, που έχει χορηγήσει η Πειραιώς σε περίπου 150 μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις. Η ονομαστική αξία του προς πώληση χαρτοφυλακίου εκτιμάται σε 1,5 δις ευρώ, εκ των οποίων περίπου το 1 δις ευρώ θα είναι καταγγελμένα δάνεια.

Όπως αναφέρθηκε, όλα τα δάνεια έχουν εξασφαλίσεις επί ακινήτων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Πρόκειται κατά κύριο λόγο για κτήρια γραφείων ( σ.σ δάνεια ονομαστικής αξίας 0.5 δις ευρώ) και δευτερευόντως για καταστήματα, ξενοδοχεία, αποθηκευτικούς χώρους κά. Μικρό μέρος των δανείων ( σ.σ κάτω από το 10% του προς πώληση χαρτοφυλακίου) έχει εξασφαλίσεις επί κατοικιών, που ανήκουν στους επιχειρηματίες.

Το data room αναμένεται να ανοίξει στα τέλη του μήνα. Αν ο παραπάνω στόχος επιτευχθεί, οι μη δεσμευτικές προσφορές θα υποβληθούν εντός Νοεμβρίου.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα NextDeal τεύχος 390, 11 Οκτωβρίου 2017