Στις 16 Οκτωβρίου 1846, στη Βοστώνη, στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, ένα θαυμαστό γεγονός άλλαξε για πάντα την ιστορία της ιατρικής – και της ανθρώπινης εμπειρίας του πόνου. Ο οδοντίατρος Ουίλιαμ Μόρτον, κρατώντας έναν απλό γυάλινο εισπνευστήρα, χορήγησε για πρώτη φορά δημόσια αιθέρα σε έναν ασθενή που επρόκειτο να υποβληθεί σε χειρουργική αφαίρεση όγκου από τον χειρουργό Τζον Κόλινς Γουόρεν.

Το πλήθος των γιατρών που παρακολουθούσε σιωπηλό είδε τον ασθενή να βυθίζεται σε ύπνο. Η επέμβαση έγινε χωρίς ουρλιαχτά, χωρίς δεσμά. Όταν τελείωσε, ο Γουόρεν γύρισε προς το ακροατήριο και είπε τη φράση που έμεινε στην ιστορία: «Κύριοι, αυτό δεν είναι απάτη.» Ήταν η στιγμή που ο πόνος έπαψε να θεωρείται αναπόφευκτος.

Η σκηνή εκείνη, που αργότερα ζωγράφισε ο Ρόμπερτ Χίνκλεϊ, μοιάζει σχεδόν ιερή. Το φως πέφτει πάνω στον αναίσθητο ασθενή σαν αποκάλυψη· γύρω του, οι γιατροί στέκουν σαν μάρτυρες μιας νέας γνώσης. Είναι η στιγμή που η επιστήμη γίνεται πράξη ευσπλαχνίας. Από εκείνη τη μέρα, το νυστέρι έπαψε να είναι σύμβολο φρίκης και έγινε εργαλείο θεραπείας.

Η αναισθησία δεν υπήρξε απλώς τεχνική κατάκτηση· ήταν μια βαθιά ανθρωπιστική ανακάλυψη. Για χιλιετίες ο άνθρωπος πίστευε πως η ίαση προϋπέθετε πόνο, πως η σωτηρία απαιτούσε θυσία. Η 16η Οκτωβρίου 1846 ανέτρεψε αυτή τη μοίρα. Έκτοτε, κάθε χειρουργείο, κάθε γέννα, κάθε επέμβαση κουβαλά μέσα της εκείνη τη σιωπηλή επανάσταση: τη στιγμή που η γνώση έσκυψε πάνω στον άνθρωπο όχι για να τον εξετάσει, αλλά για να τον λυπηθεί.

Η «Ημέρα του Αιθέρα» τιμάται κάθε χρόνο ως σημείο καμπής στην ιστορία της ιατρικής. Είναι υπενθύμιση ότι η πρόοδος δεν μετριέται μόνο με τα μέσα, αλλά με το ήθος που τη συνοδεύει· ότι η αληθινή επιστήμη αρχίζει εκεί όπου η ευσπλαχνία συναντά τη γνώση.

Υστερόγραφο:
Ο Ουίλιαμ Μόρτον, ο άνθρωπος που χάρισε στην ανθρωπότητα την πρώτη ανώδυνη εγχείρηση, δεν γνώρισε ποτέ την πλήρη αναγνώριση. Οι διεκδικήσεις για την πατρότητα της αναισθησίας, οι οικονομικές του δυσκολίες και η αμφισβήτηση από συναδέλφους τον οδήγησαν σε πρόωρο θάνατο το 1868. Κι όμως, το έργο του είχε ήδη αλλάξει τον κόσμο: μέσα σε λίγα χρόνια, ο αιθέρας και το χλωροφόρμιο απλώθηκαν στα νοσοκομεία της Ευρώπης και της Αμερικής, κάνοντας τον πόνο επιλογή και όχι πεπρωμένο. Κάθε φορά που ένας ασθενής αποκοιμιέται ήρεμα πριν από μια επέμβαση, συνεχίζεται εκείνη η στιγμή του 1846 — η στιγμή που η επιστήμη έγινε πράξη ευσπλαχνίας.

Robert C. Hinckley, “The First Operation under Ether” (1882).

Ο πίνακας απεικονίζει την πρώτη δημόσια χρήση αιθέρα ως αναισθητικού στο Massachusetts General Hospital, στις 16 Οκτωβρίου 1846 — μια στιγμή που σήμανε το τέλος του πόνου και την αρχή της σύγχρονης ιατρικής.

Πηγή: Wikipedia