Συνεχίζοντας τις προσπάθειές της για την προστασία των πολιτών και τον συντονισμό της αντιμετώπισης της νόσου COVID-19, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε άμεσα μέτρα για να διαφυλάξει τη διαθεσιμότητα του εξοπλισμού ατομικής προστασίας, μέσω της απαίτησης για έκδοση αδειών εξαγωγής από τα κράτη μέλη για τις εξαγωγές εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Eπίτροπος Εμπορίου κ. Φιλ Χόγκαν δήλωσε σχετικά: «Οι προκλήσεις που θέτει η εξάπλωση της νόσου COVID-19 δικαιολογούν τον επείγοντα χαρακτήρα του εν λόγω μέτρου. Οι Επιτροπή δεν φείδεται προσπαθειών για να προσφέρει απτή βοήθεια στους πολίτες μας και σε όσους τους φροντίζουν.»

Ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας περιλαμβάνει μάσκες, προστατευτικά γυαλιά κάθε είδους, ασπίδες προσώπου, προστατευτικά μέσα στόματος-μύτης και προστατευτικές στολές. Υπάρχουν τεράστιες ανάγκες για εξοπλισμό προστασίας εντός της Ένωσης για τα νοσοκομεία, τους ασθενείς, τους εργαζομένους στο πεδίο και τις αρχές πολιτικής προστασίας.

Η εν λόγω εκτελεστική πράξη, η οποία εκδόθηκε με τη διαδικασία του επείγοντος και δημοσιεύτηκε σήμερα, προβλέπει άδειες για τις εξαγωγές σε τρίτες χώρες.  Θα ισχύσει για διάστημα έξι εβδομάδων, κατά το οποίο θα ζητηθεί η γνώμη των κρατών μελών σχετικά με τυχόν προσαρμογές, το πεδίο εφαρμογής του μέτρου και τα μελλοντικά βήματα.

H ενοποιημένη ευρωπαϊκή απάντηση υπερβαίνει τις μεμονωμένες προσεγγίσεις των κρατών μελών που επηρεάζουν την κυκλοφορία του εξοπλισμού ατομικής προστασίας εντός της ενιαίας αγοράς καθώς και σε τρίτες χώρες, και ενισχύει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Ορισμένα πρωτοπόρα κράτη μέλη έχουν ήδη υποδείξει ότι αποδέχονται τα αιτήματα της Επιτροπής για την τροποποίηση των εθνικών τους μέτρων ώστε να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα του εξοπλισμού ζωτικής σημασίας σε όσους τον χρειάζονται περισσότερο, οπουδήποτε στην ΕΕ.

Η Επιτροπή ενημερώνει ότι θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν τους κατάλληλους μηχανισμούς για την ομαλή και συντονισμένη εφαρμογής της ρύθμισης, λαμβανομένων υπόψη παραγόντων όπως οι διεθνείς δεσμεύσεις, η εξέλιξη των επειγουσών αναγκών εντός και εκτός της ΕΕ και η ολοκλήρωση των αλυσίδων παραγωγής και εφοδιασμού με τρίτες χώρες.

Κατευθυντήριες γραμμές για τα μέτρα στα σύνορα, οι οποίες αποσκοπούν στην προστασία της υγείας και στη διασφάλιση της διαθεσιμότητας αγαθών και βασικών υπηρεσιών

Παράλληλα, η Επιτροπή παρουσίασε στα κράτη μέλη κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με υγειονομικά μέτρα διαχείρισης των συνόρων στο πλαίσιο της έκτακτης ανάγκης της νόσου COVΙD-19. Στόχος είναι η προστασία της υγείας των πολιτών, η εξασφάλιση της σωστής μεταχείρισης των ατόμων που όντως πρέπει να ταξιδέψουν και η διασφάλιση της διαθεσιμότητας βασικών αγαθών και υπηρεσιών. Οι Επίτροποι Κυριακίδου και Γιούανσον παρουσίασαν τις κατευθυντήριες γραμμές στους Υπουργούς Υγείας και Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στην πρώτη κοινή τους τηλεδιάσκεψη. 

Η Πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν δήλωσε σχετικά: «Τα μέτρα που λαμβάνουμε για την ανάσχεση της επιδημίας του κοροναϊού θα είναι αποτελεσματικά μόνο εάν υπάρξει συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πρέπει να λάβουμε έκτακτα μέτρα για να προστατεύσουμε την υγεία των πολιτών μας. Ας διασφαλίσουμε τη συνέχιση της ροής αγαθών και βασικών υπηρεσιών εντός της εσωτερικής αγοράς μας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να αποφύγουμε ελλείψεις σε ιατρικό εξοπλισμό και τρόφιμα. Το θέμα δεν είναι μόνο οικονομικό: η ενιαία αγορά μας αποτελεί βασικό μέσο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Συνομιλώ με όλα τα κράτη μέλη για να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση αυτή από κοινού, ως Ένωση».

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι κατευθυντήριες γραμμές καθορίζουν τις αρχές μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για την αποτελεσματική διαχείριση των συνόρων, με σκοπό την προστασία της υγείας και την παράλληλη διατήρηση της ακεραιότητας της εσωτερικής αγοράς.

Σε ό,τι αφορά την προστασία της υγείας των ανθρώπων, η Επιτροπή συστήνει προς τα κράτη-μέλη τα εξής:

Τα άτομα που ταυτοποιούνται ως επικίνδυνα για την εξάπλωση της νόσου COVID-19 θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη ιατρική περίθαλψη, είτε στη χώρα άφιξης είτε στη χώρα αναχώρησης, για την οποία θα πρέπει να υπάρξει συντονισμός μεταξύ των δύο χωρών.

Είναι δυνατό να υποβάλλονται σε υγειονομικούς ελέγχους όλοι οι εισερχόμενοι στην εθνική επικράτεια χωρίς την επίσημη εισαγωγή ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα. Η διαφορά μεταξύ των συνήθων υγειονομικών ελέγχων και των συνοριακών ελέγχων έγκειται στη δυνατότητα άρνησης της εισόδου σε μεμονωμένα άτομα. Δεν θα πρέπει να απαγορεύεται η είσοδος σε όσους νοσούν, αλλά θα πρέπει να τους παρέχεται πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη.

Τα κράτη μέλη μπορούν να επαναφέρουν τους ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα για λόγους δημόσιας τάξης, στους οποίους, σε εξαιρετικά κρίσιμες καταστάσεις, μπορεί να συμπεριληφθεί η δημόσια υγεία. Αυτοί οι συνοριακοί έλεγχοι θα πρέπει να οργανώνονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην σχηματίζονται μεγάλα πλήθη (π.χ. ουρές), που ενέχουν κίνδυνο περαιτέρω εξάπλωσης του ιού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συντονίζουν τη δράση τους ώστε οι υγειονομικοί έλεγχοι να διεξάγονται μόνο στη μία πλευρά των συνόρων.

Όλοι οι συνοριακοί έλεγχοι πρέπει να εφαρμόζονται με αναλογικό τρόπο και λαμβανομένης δεόντως υπόψη της υγείας των πολιτών. Τα κράτη μέλη πρέπει πάντοτε να επιτρέπουν την είσοδο στους πολίτες και στους κατοίκους τους και να διευκολύνουν τη διέλευση των πολιτών και των κατοίκων άλλων χωρών της ΕΕ που επιστρέφουν στην πατρίδα τους. Ωστόσο, μπορούν να λαμβάνουν μέτρα, όπως να απαιτούν ένα χρονικό διάστημα αυτοαπομόνωσης, εφόσον επιβάλλουν τις ίδιες απαιτήσεις στους πολίτες τους.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διευκολύνουν τη διέλευση των μεθοριακών εργαζομένων, ιδίως όσων εργάζονται στον τομέα της υγείας, των τροφίμων, και άλλων βασικών υπηρεσιών (π.χ. φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων, κρίσιμης σημασίας προσωπικό των επιχειρήσεων κοινής ωφελείας).

Για τη διασφάλιση της ροής βασικών αγαθών και υπηρεσιών, η Επιτροπή προτείνει:

Η ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της διαθεσιμότητάς τους. Είναι κρίσιμης σημασίας για τα βασικά αγαθά, όπως οι επισιτιστικοί πόροι, συμπεριλαμβανομένων των ζώων, και ο ιατρικός και προστατευτικός εξοπλισμός και οι προμήθειες ζωτικής σημασίας . Γενικότερα, τα μέτρα ελέγχου δεν θα πρέπει να επιφέρουν σοβαρή διαταραχή των αλυσίδων εφοδιασμού, των βασικών υπηρεσιών κοινής ωφελείας, των εθνικών οικονομιών και της οικονομίας της ΕΕ στο σύνολό της. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν λωρίδες προτεραιότητας για τις εμπορευματικές μεταφορές (π.χ. μέσω «πράσινων λωρίδων»).

Στο ίδιο πνεύμα, η ασφαλής μετακίνηση των εργαζομένων στον τομέα των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των οδηγών φορτηγών και των μηχανοδηγών, των πιλότων και των πληρωμάτων αεροσκαφών αποτελεί βασικό παράγοντα για τη διασφάλιση της επαρκούς κυκλοφορίας των αγαθών και του απαραίτητου προσωπικού.

Δεν θα πρέπει να επιβληθούν πρόσθετες πιστοποιήσεις για τα αγαθά που κυκλοφορούν νόμιμα εντός της ενιαίας αγοράς της ΕΕ. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα τρόφιμα αποτελούν πηγή ή πηγή μετάδοσης του COVID 19.