Καθώς η κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία συνεχίζει να παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο, η τελευταία έκθεση της Swiss Re "SONAR 2021: New Emerging Risks Insights" εντοπίζει τις απειλές που θα διαμορφώσουν το μελλοντικό τοπίο κινδύνων στην μετά-COVID εποχή. Οι εν λόγω αναδυόμενοι κίνδυνοι κυμαίνονται από τις απρόβλεπτες συνέπειες των κυβερνητικών παρεμβάσεων έως τους κινδύνους που ελλοχεύουν από την επανεκκίνηση των υποσυντήρητων βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης την επείγουσα ανάγκη να απελευθερωθεί από το διοξείδιο του άνθρακα η παγκόσμια οικονομία, ιδίως στον τομέα των αστικών μεταφορών.

Ο Επικεφαλής Κινδύνου της Swiss Re, Patrick Raaflaub, δήλωσε: «Όταν η COVID-19 εμφανίστηκε στα τέλη του 2019, λίγοι θα μπορούσαν να προβλέψουν το μέγεθος των επιπτώσεών της. Πολλές από τις ενέργειες που αναλήφθηκαν για τον μετριασμό της πανδημίας δημιούργησαν νέους κινδύνους, από το διευρυνόμενο κενό ανισότητας μέχρι τους κινδύνους επανεκκίνησης των υποσυντήρητων βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Ως αντασφαλιστές, είναι σημαντικό να έχουμε την καλύτερη δυνατή κατανόηση αυτών των αναδυόμενων κινδύνων. Είναι επίσης σημαντικό να παραμείνουμε σε εγρήγορση για τους αναδυόμενους κινδύνους που είναι ήδη γνωστοί - ειδικά όσον αφορά την κλιματική αλλαγή - καθώς αυτοί θα μας επηρεάζουν για τα επόμενα χρόνια".

Εισοδηματική ανισότητα και το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών

Τα lockdowns λόγω COVID-19 διεύρυναν το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Ενώ πολλοί εργαζόμενοι κατάφεραν να συνεχίσουν τη δουλειά τους από το σπίτι, οι χαμηλόμισθοι τομείς υπηρεσιών που απαιτούν φυσική παρουσία όπως το λιανικό εμπόριο, η εστίαση και ο τουρισμός παρουσίασαν υψηλή ανεργία. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η ανεργία στους τομείς αναψυχής και φιλοξενίας αυξήθηκε από 5% στις αρχές του 2020 σε 40% τον Απρίλιο του 2020. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ανεργία σε αυτούς τους τομείς κορυφώθηκε στο 10,9% τον Ιανουάριο του 2021. Το ποσοστό αυτό ήταν σημαντικά χαμηλότερο από αυτό των ΗΠΑ λόγω των προγραμμάτων διατήρησης της απασχόλησης που προώθησε η βρετανική κυβέρνηση.

Το κενό εισοδηματικής ανισότητας δεν αποτελεί μόνο ζήτημα για τις ανεπτυγμένες οικονομίες. Σύμφωνα με την έρευνα της Pew, η ανάπτυξη της μεσαίας τάξης σε παγκόσμιο επίπεδο ήταν 54 εκατομμύρια άτομα λιγότερα από ό, τι είχε προβλεφθεί το 2020, με το 60% αυτής της μείωσης να καταγράφεται μόνο στην Ινδία. Σε χώρες όπου τα δημόσια οικονομικά επέτρεπαν πακέτα βοήθειας, τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος τα πήγαν καλύτερα. Στις ΗΠΑ, τα μέτρα τόνωσης αύξησαν τα εισοδήματα των χαμηλόμισθων εργαζομένων κατά τους πρώτους μήνες της πανδημίας.

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί ο δυσανάλογος αντίκτυπος στις νεότερες γενιές που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω των πιέσεων στην αγορά εργασίας και της έλλειψης ευκαιριών σταδιοδρομίας. Το ποσοστό ανεργίας 10% για άτομα κάτω των 25 παραμένει αυξημένο στις ΗΠΑ, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο το ποσοστό αυτό είναι 12%.

Η μείωση των εισοδημάτων πολλών νοικοκυριών απειλεί την πρόσφατη αύξηση της ζήτησης ασφάλισης που παρατηρήθηκε σε πολλές αγορές. Δίνει επίσης έμφαση στην ανάπτυξη προσιτών ιδιωτικών ασφαλιστικών λύσεων για την κάλυψη του κενού προστασίας για μεσαία και χαμηλού εισοδήματος νοικοκυριά. 

Εταιρείες ζόμπι: το δίλημμα της απόσυρσης κυβερνητικών κινήτρων

Καθώς η COVID-19 επηρέασε όλο τον κόσμο, πολλές κυβερνήσεις θέσπισαν προγράμματα οικονομικής βοήθειας για την πρόληψη των πτωχεύσεων των επιχειρήσεων. Όσο αφορά τις αμερικανικές εταιρίες οι χρεοκοπίες μειώθηκαν κατά 5% σε ετήσια βάση το 2020, ανατρέποντας την τάση αύξησης των επιτοκίων από το 2017 έως το 2019. Τα κυβερνητικά προγράμματα τόνωσης βοήθησαν πολλές βιώσιμες εταιρίες να επιβιώσουν, ωστόσο στήριξαν και τις μη βιώσιμες εταιρίες: οι λεγόμενες «εταιρίες ζόμπι».

Οι εταιρίες ζόμπι αποτελούν δυνητική επιβάρυνση για τον χρηματοπιστωτικό τομέα, ειδικά όταν πρόκειται για αυξημένα ποσοστά αθέτησης συμβάσεων πίστωσης. Τα χαμηλά επιτόκια ενθαρρύνουν τις εταιρίες να καταφεύγουν σε τραπεζικές πιστώσεις, δημιουργώντας μεγάλης κλίμακας κίνδυνο αθέτησης υποχρεώσεων για αυτά τα δάνεια, μόλις τελειώσει η κρατική υποστήριξη και οι εταιρίες ζόμπι γίνουν αφερέγγυες. Το Institute of International Finance ανέφερε ότι τα τραπεζικά δάνεια προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 6% το 2020.

Για να αποφευχθεί η πιθανή αύξηση των περιπτώσεων αδυναμίας πληρωμής και των πτωχεύσεων, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αποφασίσουν προσεκτικά πώς και πότε θα αποσύρουν τα πακέτα τόνωσης. Ένα πρόσφατο έγγραφο του Swiss Re Institute κατέληξε στο συμπέρασμα ότι για μια βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη, η πολιτική θα πρέπει να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις που είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα και να διευκολύνει την ομαλή αναδιάρθρωση των μη βιώσιμων επιχειρήσεων.

Νέα μέσα αστικής κινητικότητας για να απελευθερώσουν τις μεταφορές από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα

Η ταχεία απαλλαγή της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας από τις ανθρακούχες εκπομπές είναι απαραίτητη για την αποφυγή των πιο ακραίων επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής. Ένας σημαντικός τομέας-στόχος για την απελευθέρωση από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι οι μεταφορές, από τις οποίες προέρχεται περίπου το 24% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 από την καύση καυσίμων.

Η μετάβαση στην ηλεκτροκινητικότητα, στις κυψέλες καυσίμου υδρογόνου και στις εναλλακτικές λύσεις καυσίμων που δεν βασίζονται σε ορυκτά είναι σε εξέλιξη και υπόσχεται μια βιώσιμη λύση για τα αστικά κέντρα όπου παρατηρείται έντονη κίνηση οχημάτων. Για παράδειγμα, υπάρχουν ήδη εξελιγμένα συστήματα μικρο-κινητικότητας, όπως ενοικιαζόμενα ηλεκτρικά σκούτερ σε πολλές πόλεις. Στο μέλλον, οι επιλογές είναι ανοιχτές για την ανάπτυξη αυτοκινούμενων οχημάτων παράδοσης ή ακόμα και επιλογών αστικής αερομεταφοράς, όπως οικολογικά ιπτάμενα ταξί.

Τα οφέλη της επανάστασης στις καθαρές μεταφορές είναι ξεκάθαρα. Ωστόσο, υπάρχουν αναδυόμενοι κίνδυνοι. Οι πολεοδόμοι αντιμετωπίζουν την πρόκληση να δημιουργήσουν τρόπους για να συνυπάρχουν με ασφάλεια τα νέα ηλεκτρικά οχήματα με τις παραδοσιακές μεταφορές και υποδομές. Οι τραυματισμοί από ηλεκτρικά σκούτερ και ηλεκτρικά ποδήλατα είναι μια πιθανή πηγή νέων αξιώσεων ευθύνης. Επιπλέον, το μοντέλο ενοικίασης πολλών από αυτές τις νέες μορφές αστικών μεταφορών απαιτεί κοινή χρήση προσωπικών πληροφοριών, δημιουργώντας κινδύνους για πιθανή κλοπή δεδομένων. Συνεπώς, θα πρέπει επίσης να επικαιροποιηθούν η νομοθεσία και οι κανονισμοί προκειμένου να μετριαστούν αυτοί οι κίνδυνοι.

Έλλειψη ποικιλομορφίας στις δοκιμές προϊόντων και άλλοι τεχνολογικοί κίνδυνοι

Εκτός από τους αναδυόμενους κινδύνους που σχετίζονται με την COVID-19, η έκθεση SONAR της Swiss Re εξέτασε επίσης νέους τεχνολογικούς κινδύνους στην παγκόσμια αγορά. Για παράδειγμα, η έκθεση εξέτασε τη σημασία υπολογισμού του φύλου, της ηλικίας και άλλων παραγόντων στη δοκιμή προϊόντων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα ανδρείκελα δοκιμών σύγκρουσης και οι ιατρικές δοκιμές μπορεί να χρειαστεί να αντικατοπτρίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τη δημογραφική αλλαγή για να αυξήσουν την οδική ασφάλεια και την ασφάλεια της δημόσιας υγείας.

Περαιτέρω θέματα στην φετινή έκθεση SONAR περιλαμβάνουν: το μακροπρόθεσμο βαρύ φορτίο του COVID-19 για τη δημόσια υγεία, τους κινδύνους επανεκκίνησης βιομηχανικών εγκαταστάσεων που έχουν δεν έχουν συντηρηθεί και επιβλεφθεί επαρκώς κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την ηθική του digital nudging.

Διαβάστε εδώ την έκθεση.