Τα τελευταία 15 χρόνια, το "World Economic Forum" προειδοποιεί την ανθρωπότητα για τους κινδύνους των πανδημιών. Το 2020, αντιληφθήκαμε τις αρνητικές συνέπειες του να αγνοούμε την κατάλληλη προετοιμασία και τους μακροχρόνιους κινδύνους. Η πανδημία της COVID-19 δεν έχει επηρεάσει μόνο εκατομμύρια ζωές, αλλά επίσης, όξυνε τις μακροχρόνιες ανισότητες στην υγεία, την οικονομία και τα ψηφιακά συστήματα. Δισεκατομμύρια άνθρωποι που είναι υπεύθυνοι για να παρέχουν φροντίδα στους συναθρώπους τους, εργαζόμενοι και μαθητές - ειδικά ομάδες που βρίσκονταν σε μειονεκτική θέση πριν από την πανδημία - διατρέχουν τον κίνδυνο να αποκλειστούν από τις νέες και δικαιότερες κοινωνίες, όπως θα διαμορφώνονταν στο πλαίσιο μιας επικείμενης ανάκαμψης. Σύμφωνα, λοιπόν με το Global Risks Report 2021, που δημοσιεύτηκε σήμερα, αυτές οι εξελίξεις ενδέχεται να εμποδίσουν περαιτέρω την οικουμενική συνεργασία που απαιτείται για την αντιμετώπιση μακροπρόθεσμων προκλήσεων όπως η περιβαλλοντική υποβάθμιση. 

Σε ό, τι αφορά την πρόσβαση στην τεχνολογία και τις ψηφιακές δεξιότητες, το χάσμα μεταξύ των «εχόντων» και των «μη εχόντων» τα μέσα, κινδυνεύει να διευρυνθεί διασαλεύοντας την κοινωνική συνοχή. Αυτό θα επηρεάσει ιδιαίτερα τους νέους παγκοσμίως, η γενιά των οποίων αντιμετωπίζει τη δεύτερη κρίση της, χάνοντας ενδεχομένως εντελώς, σημαντικές ευκαιρίες προς αξιοποίηση στην επόμενη δεκαετία. 

Οι οικονομικές και ψηφιακές πιέσεις καθώς και πιέσεις που αφορούν τη φήμη, ως αποτέλεσμα της COVID-19, απειλούν να παραγκωνίσουν πολλές εταιρείες και το εργατικό τους δυναμικό στις αγορές του μέλλοντος. Ενώ αυτές οι δυνητικές ανισότητες τείνουν να κατακερματίσουν τον κοινωνικό ιστό των κρατών, μια ολοένα και πιο τεταμένη και εύθραυστη γεωπολιτική προοπτική θα αποτρέψει επίσης την παγκόσμια ανάκαμψη, εάν οι μεσαίου μεγέθους δυνάμεις δε λάβουν θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. 

Για άλλη μια φορά, οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι κυριαρχούν από πλευράς επιπτώσεων και πιθανοτήτων, για την ακόλουθη δεκαετία. Η διατάραξη της κοινωνικής συνοχής, η αβεβαιότητα και η ανησυχία θα δυσκολέψουν τον απαραίτητο συντονισμό για την αντιμετώπιση της διαρκούς υποβάθμισης του πλανήτη.

Για πρώτη φορά, η έκθεση αξιολογεί τους κινδύνους ανάλογα και με το πότε οι ερωτηθέντες  πιστεύουν ότι θα αποτελέσουν κρίσιμη απειλή για τον κόσμο. Οι σαφείς και παρόντες κίνδυνοι (0-2 έτη) αποκαλύπτουν ανησυχία για τις ζωές και τις συνθήκες διαβίωσης - μεταξύ των οποίων οι μολυσματικές ασθένειες, οι κρίσεις επαγγελματικής απασχόλησης, η ψηφιακή ανισότητα και η απογοήτευση των νέων ανθρώπων. Μεσοπρόθεσμα (σε 3-5 έτη), οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι ο κόσμος θα τεθεί υπό την απειλή οικονομικών και τεχνολογικών κινδύνων, οι οποίοι πιθανολογείται να επέλθουν σε αρκετά χρόνια - όπως οι «φούσκες» των περιουσιακών στοιχείων, η κατάρρευση των υποδομών πληροφορικών συστημάτων, η αστάθεια των τιμών και τα χρηματοπιστωτικά κραχ. Υπαρξιακές απειλές (5-10 χρόνια) - όπως τα όπλα μαζικής καταστροφής, η διάλυση κρατών, η απώλεια βιοποικιλότητας και οι δυμενείς τεχνολογικές εξελίξεις - είναι μερικά από τα επικρατέστερα μακροπρόθεσμα προβλήματα. 

«Το 2020, ο κίνδυνος μιας πανδημίας έγινε πραγματικότητα, κάτι που η εν θέματι έκθεση τονίζει, ήδη από το 2006. Γνωρίζουμε το βαθμό δυσκολίας για τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και άλλους εμπλεκόμενους να αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους επιτυχώς, αλλά το διακύβευμα του παρόντος δελτίου τύπου αφορά όλους εμάς ώστε να αναγνωρίσουμε ότι αγνοώντας τους μακροπρόθεσμους κινδύνους, δε μειώνονται οι πιθανότητες εμφάνισής τους. Καθώς οι κυβερνήσεις, εταιρίες και κοινωνίες αρχίζουν να ανακάμπτουν από την πανδημία, οφείλουν να εφαρμόσουν άμεσα νέα οικονομικά και κοινωνικά συστήματα που βελτιώνουν τη συλλογική ανθεκτικότητα και την ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε οποιοδήποτε «σοκ», αμβλύνοντας παράλληλα τις ανισότητες, βελτιώνοντας την υγεία και προστατεύοντας τον πλανήτη. Για να ανταπεξέλθουμε σε αυτήν την πρόκληση, η εκδήλωση της επόμενης εβδομάδας, «The Davos Agenda» έχει ως στόχο να κινητοποιήσει τους παγκόσμιους ηγέτες προκειμένου να θέσουν τα θεμέλια βάσει των αρχών, των πολιτικών και των συνεργασιών ως χαρακτηριστικά γνώρισματα του νέου αυτού πλαισίου», δήλωσε η Saadia Zahidi, Managing Director, World Economic Forum. 

Επιπροσθέτως, η έκθεση αντικατοπτρίζει τη συνολική ανταπόκριση στην COVID-19, αντλώντας τα εργαλεία που αποσκοπούν στην ενίσχυση της οικουμενικής ανθεκτικότητας. Πρόκειται για «μαθήματα» που περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό πλαισίων ανάλυσης, την ενθάρρυνση των ειδικών για την αντιμετώπιση των κινδύνων, την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μέσω σαφούς και συνεπούς επικοινωνίας και τη δημιουργία νέων μορφών συνεργασίας. Οι βασικοί κίνδυνοι που περιγράφονται στην έκθεση συμπληρώνονται με συστάσεις για να βοηθήσουν τις χώρες, τις επιχειρήσεις και τη διεθνή κοινότητα να δράσουν, αντί να αντι-δράσουν, έναντι οριζόντιων κινδύνων. Η έκθεση ολοκληρώνεται με μια επισκόπηση των «μεθοριακών κινδύνων» - εννέα γεγονότα υψηλού αντίκτυπου και χαμηλής πιθανότητας που προέρχονται από ασκήσεις προνοητικότητας εμπειρογνωμόνων -  συμπεριλαμβανομένης της γεωμαγνητικής διακοπής, των ατυχηματικών πολέμων και της εκμετάλλευσης διεπαφών εγκεφάλου-μηχανής.

«Η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού υπόσχεται μεγάλα οφέλη, όπως για παράδειγμα τη δημιουργία σχεδόν 100 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας έως το 2025. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η ψηφιοποίηση μπορεί να εκτοπίσει περίπου 85 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και δεδομένου ότι το 60% των ενηλίκων εξακολουθούν να στερούνται στοιχειωδών ψηφιακών δεξιοτήτων, καραδοκεί ο κίνδυνος της μεγέθυνσης των υφιστάμενων ανισοτήτων», δήλωσε ο Peter Giger, Group Chief Risk Officer, Zurich Insurance Group. «Ο σοβαρότερος μακροπρόθεσμος κίνδυνος παραμένει η αποτυχία (αντί)δράσης στην κλιματική αλλαγή. Δεν υπάρχει εμβόλιο κατά των «κλιματικών κινδύνων», οπότε τα σχέδια αποκατάστασης μετά την πανδημία καλό θα ήταν να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη που ευθυγραμμίζεται με τα προγράμματα βιωσιμότητας  για να ανακάμψουμε δριμύτεροι». 

«Η οικονομική και κοινωνική επίπτωση του COVID-19 θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με τους πελάτες και τους συναδέλφους ύστερα από τη διάθεση οποιουδήποτε εμβολίου. Καθώς οι επιχειρήσεις αναδιαμορφώνουν τους χώρους εργασίας τους, εμφανίζονται νέες ευπάθειες. «Λόγω της ταχείας ψηφιοποίησης η έκθεση σε κινδύνους κυβερνοχώρου αυξάνεται εκθετικά, η διακοπή της αλυσίδας εφοδιασμού αλλάζει ριζικά τα επιχειρηματικά μοντέλα και η άνοδος σοβαρών προβλημάτων υγείας έχει οδηγήσει στην απομακρυσμένη εργασία των εργαζομενων», δήλωσε η Carolina Klint, Risk Management Leader, Continental Europe, Marsh. «Κάθε επιχείρηση θα πρέπει να ενισχύει και να εξετάζει συνεχώς τις στρατηγικές μετριασμού των κινδύνων εάν επιθυμεί να βελτιώσει την ανθεκτικότητά της σε μελλοντικά "χτυπήματα".» 

«Η πανδημία του 2020 ήταν μια δοκιμασία άγχους που συγκλόνισε τα θεμέλια των οικονομιών και των κοινωνιών παγκοσμίως. Η ανοικοδόμηση της ανθεκτικότητας στις συστημικές διαταραχές θα χρειαστεί μείζονα χρηματοδότηση, διεθνή συνεργασία και ισχυρότερη κοινωνική συνεκτικότητα. Η ανθεκτικότητα θα εξαρτηθεί, επίσης, από τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη της συνδεσιμότητας παγκοσμίως, καθώς γνωρίζουμε ότι οι οικονομίες που ψηφιοποιήθηκαν εγκαίρως είχαν σχετικά καλύτερες επιδόσεις το περασμένο έτος», δήλωσε ο Lee Hyung-hee, President, Social Value Committee, SK Group. «Εάν η σταδιακή ανάπτυξη του 5G και της τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence – AI) αναδειχθεί ως μοχλός καθολικής εξέλιξης, θα πρέπει επειγόντως να γεφυρώσουμε το ψηφιακό χάσμα και να αντιμετωπίσουμε τους ηθικούς κινδύνους». 

Το Global Risk Report 2021 συντάχθηκε με την υποστήριξη του World Economic Forum’s Global Risks Advisory Board. Επίσης, επωφελείται από τη διαρκή συνεργασία με τους στρατηγικούς εταίρους Marsh & McLennan Companies, SK Group και Zurich Insurance Group και με τους ακαδημαϊκούς συμβούλους του Oxford Martin School (University of Oxford), του National University of Singapore και του Wharton Risk Management and Decision Processes Center, University of Pennsylvania.

Διαβάστε την πλήρη έκθεση εδώ και μάθετε περισσότερα για το Global Risks Initiative. Λάβετε μέρος στη συζήτηση χρησιμοποιώντας το hashtag #risks21.