Nextdeal newsroom, 31/12/2015 - 08:30 facebook twitter linkedin Καλή χρονιά! Τα έθιμα της Πρωτοχρονιάς σε όλη την Ελλάδα Nextdeal newsroom, 31/12/2015 facebook twitter linkedin Με τη λέξη Πρωτοχρονιά ή αρχιχρονιά, ή πρώτη του έτους, χαρακτηρίζεται η πρώτη ημέρα του ημερολογιακού έτους και σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο που ακολουθεί ο Δυτικός κόσμος στη σύγχρονη εποχή, Πρωτοχρονιά είναι η 1η Ιανουαρίου. Το πιο διάσημο πρωτοχρονιάτικο έθιμο είναι αναμφισβήτητα η κοπή της βασιλόπιτας με το φλουρί το οποίο φέρνει τύχη σε όποιον το βρει. Γνωρίζουμε όμως γιατί βάζουμε φλουρί στη βασιλόπιτα; Υπάρχουν δύο παραδόσεις για το έθιμο αυτό. Η πρώτη λέει ότι ο ίδιος ο Άγιος Βασίλειος θέλοντας να προσφέρει χαρά έπαιρνε λίρες, τις έβαζε μέσα στις πίτες και τις μοίραζε στους φτωχούς. Έπειτα καθώς έτρωγαν τις πίτες, έβρισκαν το δώρο του Αγίου Βασιλείου και περνούσαν όμορφα τις γιορτές. Έτσι διατηρήθηκε η παράδοση να βάζουμε και εμείς φλουρί για να τιμήσουμε τον Άγιο Βασίλειο και προς τιμήν του ονομάσαμε την πίτα, βασιλόπιτα. Η δεύτερη παράδοση έχει να κάνει με μία ιστορία που έλαβε χώρα πριν 1500 χρόνια περίπου στην πόλη Καισάρεια της Καππαδοκίας, στην Μικρά Ασία. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης της Καισάρειας και ζούσε βοηθώντας κάθε φτωχό και ανήμπορο. Κάποια μέρα ένας στρατηγός-τύραννος της περιοχής ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης αλλιώς θα την πολιορκούσε και θα την κατακτούσε. Ο Μέγας Βασίλειος προσευχόταν όλο το βράδυ για να σώσει ο Θεός την πόλη. Την επόμενη μέρα ο στρατηγός περικύκλωσε με το στρατό του την Καισάρεια και εισέβαλε απαιτώντας να δει τον δεσπότη ο οποίος εκείνη την ώρα προσευχόταν στο ναό, διατάσσοντας να του δοθεί αμέσως όλο το χρυσάφι της πόλης.Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι κάτοικοι της πόλης δεν είχαν τίποτα το αξιόλογο να του δώσουν. Ο στρατηγός θύμωσε τόσο πολύ που απείλησε ότι θα εξορίσει τον δεσπότη, λέγοντας ότι μπορεί και να τον σκοτώσει αν δεν ικανοποιηθούν οι απατήσεις του. Οι χριστιανοί της Καισάρειας όμως αγαπούσαν τόσο πολύ τον δεσπότη τους που έσπευσαν να τον βοηθήσουν. Τι έκαναν λοιπόν; Μάζεψαν ό,τι χρυσαφικά είχαν και τα παρέδωσαν στον στρατηγό...Αυτός όμως ήταν τόσο εξοργισμένος που διέταξε τον στρατό του να επιτεθεί στην πόλη. Ο Μέγας Βασίλειος για να προστατέψει την πόλη προσευχήθηκε και έδωσε στον στρατηγό ένα σεντούκι με ό,τι χρυσαφικά είχαν μαζευτεί.Όταν όμως ο στρατηγός πήγε ν' ανοίξει το σεντούκι έγινε ένα θαύμα! Όσοι ήταν εκεί αντίκρισαν μία λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να επιτίθεται με δέος πάνω στον στρατηγό και τους δικούς του. Αμέσως εξαφανίστηκαν τόσο ο στρατηγός όσο και ο στρατός του. Ο καβαλάρης ήταν ο άγιος Μερκούριος και οι στρατιώτες του ήταν οι άγγελοι. Αφού όμως σώθηκε η πόλη, ο Μέγας Βασίλειος βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγάλο πρόβλημα... Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους και η μοιρασιά θα έπρεπε να είναι απόλυτα δίκαιη. Προσευχήθηκε λοιπόν πάλι για να τον φωτίσει ο Θεός τι να κάνει. Και η λύση βρέθηκε! Κάλεσε τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο κάθε ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά και τα μοίρασε σαν ευλογία στους πιστούς. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν αλλά η μεγάλη έκπληξη ήρθε όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμί και έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Αυτό το ψωμάκι ήταν η βασιλόπιτα, η οποία έφερνε χαρά και ευλογία στους ανθρώπους. Έκτοτε φτιάχνουμε και εμείς βασιλόπιτα βάζοντας ένα φλουρί μέσα την πρώτη μέρα του χρόνου, την ημέρα του Αγίου Βασιλείου. Τη συνταγή για την Βασιλόπιτα, τη συναντάμε σε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο με αρκετές βέβαια παραλλαγές. Οι παραλλαγές αυτές έχουν να κάνουν κυρίως με την σύσταση της. Έτσι σε κάποια μέρη είναι κέικ ή τσουρέκι, σε άλλα αλμυρή ή γλυκιά πίτα με φύλλα ενώ σε κάποια άλλα είναι ψωμί σαν το Χριστόψωμο. Διαφορές στις Βασιλόπιτες συναντάμε και στην διακόσμηση που φέρουν. Κοινό στοιχείο πάντως της διακόσμησης είναι ένας σταυρός και η αναγραφή του έτους. Σε όλες πάντως τις περιπτώσεις Βασιλόπιτα είναι στρογγυλή και μέσα της κρύβει ένα φλουρί. Η βασιλόπιτα είναι συνδυασμός του «εορταστικού άρτου» και του «μελιπήκτου» των αρχαίων προσφορών, τόσο προς τους θεούς όσο και προς τους νεκρούς ή τους κακούς δαίμονες για την εξασφάλιση της υγείας, της καλής τύχης και της ευλογίας του Αγίου Βασιλείου.Στην πλειοψηφία τους οι Έλληνες κόβουν τη βασιλόπιτα αμέσως μετά την αλλαγή του χρόνου. Σε μερικές όμως, περιοχές της Ελλάδας η Βασιλόπιτα κόβεται στο μεσημεριανό τραπέζι, ανήμερα του Αγίου Βασιλείου την 1η Ιανουαρίου. Όποτε πάντως και αν κοπεί, ακολουθείται το ίδιο εθιμοτυπικό: Ο νοικοκύρης την σταυρώνει τρεις φορές με ένα μαχαίρι και μετά αρχίζει να κόβει τα κομμάτια. Το πρώτο είναι του Χριστού, το δεύτερο της Παναγίας, το τρίτο του Αγίου Βασιλείου, το τέταρτο του σπιτιού και ακολουθούν τα κομμάτια των μελών της οικογένειας με σειρά ηλικίας. Άλλο γνωστό έθιμο της πρώτης μέρας του χρόνου είναι το "ποδαρικό". Σε πολλές περιπτώσεις η επιλογή του ανθρώπου που θα μπει πρώτος στο σπίτι το νέο έτος για να κάνει ποδαρικό γίνεται πολύ προσεκτικά. Συνήθως επιλέγονται άτομα που θεωρούνται τυχερά ή μικρά παιδιά. Επίσης σε πολλές περιοχές συνηθίζεται το άτομο αυτό να κρατά μια ασκελετούρα (ένα φυτό σαν άγριο κρεμμύδι) η οποία τοποθετείται σε μια γωνία του σπιτιού για καλή τύχη. Επίσης το σπάσιμο του ροδιού για καλή τύχη γινόταν από τον νοικοκύρη, ο οποίος το πετούσε με δύναμη στο πάτωμα του σπιτιού το πρωί της Πρωτοχρονιάς, αφού είχε κάνει πρώτα ποδαρικό. Μάλιστα όσο πιο κόκκινο ήταν το ρόδι, τόσο καλύτερη τύχη θα έφερνε στην οικογένεια. Οι παλιοί Αθηναίοι περίμεναν τον Άη Βασίλη από το βράδυ της παραμονής με ολάνοιχτες τις πόρτες των σπιτιών τους και επειδή σύμφωνα με την παράδοση, θα ήταν… κουρασμένος και πεινασμένος από το μακρινό ταξίδι του, έστρωναν ένα μεγάλο τραπέζι και το φόρτωναν με τα πιο εκλεκτά γλυκίσματα και φαγητά για να τον φιλοξενήσουν… γύρω από το τραπέζι αυτό μαζευόταν το βράδυ της παραμονής όλη η οικογένεια και περίμενε για ν’ αρχίσει το φαγοπότι. … Τα μεσάνυχτα έσβηναν τις λάμπες τους κι έδιωχναν με γιουχαΐσματα τον παλιό χρόνο, πετώντας πίσω του (!) στο δρόμο ένα παλιοπάπουτσο. Τα παιδιά κρεμούν, την παραμονή της πρωτοχρονιάς, τα παπούτσια και τις κάλτσες τους στα παράθυρα ή στο τζάκι περιμένοντας να περάσει ο Άη Βασίλης να τα γεμίσει δώρα. Υπάρχουν πάρα πολλά άλλα έθιμα που κρατάνε μέχρι και τις μέρες μας σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και το Nextdeal.gr παρουσιάζει μερικά από αυτά. Το σπάσιμο του ροδιού, έθιμο της Πελοποννήσου Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας – δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του – και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι, για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι. Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη, για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: "με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά". Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν οι ρώγες, αν είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος. Ηράκλειο Κρήτης: η μπουγάτσα και η «καλή χέρα» Κάθε χρόνο η Πρωτοχρονιά στην Κρήτη συνοδεύεται από μεγάλη κατανάλωση μπουγάτσας. Για το σκοπό αυτό, σε όλους τους δρόμους του Ηρακλείου στήνονται υπαίθριοι πάγκοι για να είναι γλυκιά η πρώτη γεύση που θα πάρουν οι κάτοικοι του νησιού. Όσο για το χαρτζιλίκι; αυτό ονομάζεται «καλή χέρα»! Οι κολόνιες, έθιμο της Κεφαλονιάς Στην Κεφαλονιά, αλλά και στα άλλα νησιά των Επτανήσων, το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του νέου χρόνου, κατεβαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνιες και ραίνουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας: "Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε χρόνους πολλούς". Η τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι: "Καλή Αποκοπή", δηλαδή με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς η μπάντα του δήμου περνάει από όλα τα σπίτια και τραγουδάει καντάδες και κάλαντα: "Πάλιν ακούσατε άρχοντες πάλι να σας ειπούμε, ότι και αύριον εστί ανάγκη να χαρούμε και να πανηγυρίζουμε Περιτομήν Κυρίου, την εορτή του Μάκαρος Μεγάλου Βασιλείου". Σάμος: Η «προβέντα» και τα «μουλιστρίνα» Εκτός από την βασιλόπιτα, οι γυναίκες της Σάμου φτιάχνουν και την «προβέντα». Πρόκειται για ένα πιάτο με γλυκά που «κρίνει» τη νοικοκυροσύνη της Σαμιώτισσας. Απαραίτητο «συστατικό» κάθε σπιτιού είναι το σπάσιμο του ροδιού και το σκόρπισμα των σπόρων του ώστε να γεμίσει το σπίτι ευτυχία και υγεία, ενώ οι τυχεροί που θα κάνουν ποδαρικό, παίρνουν τα «μπουλιστρίνα», το γνωστό σε όλους μας χαρτζιλίκι. Θάσος: Το σκόρπισμα των φύλλων Πρόκειται για ένα πολύ παλιό έθιμο κατά τη διάρκεια του οποίου όλοι κάθονται γύρω από το αναμμένο τζάκι, τραβούν την ανθρακιά προς τα έξω και ρίχνουν γύρω στ’ αναμμένα κάρβουνα, φύλλα ελιάς, βάζοντας στο νου τους από μια ευχή, χωρίς όμως να την πουν στους άλλους. Όποιου το φύλλο γυρίσει περισσότερο, εκείνου θα πραγματοποιηθεί και η ευχή του. Καβάλα: Ψέλνουν τα κάλαντα ανάβοντας φωτιές Ένα πολύ παλιό έθιμο, προερχόμενο από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας: τα αγόρια που θα φύγουν στρατιώτες τη νέα χρονιά, συγκεντρώνουν μεγάλες στοίβες από ξύλα στην πλατεία. Την παραμονή ανάβουν μια μεγάλη φωτιά και ψέλνουν τα κάλαντα. Με το που ο δείκτης δείξει δώδεκα, ξεκινά το παραδοσιακό γλέντι με τσίπουρο και γλυκά. Σε άλλες περιοχές της Καβάλας, το μικρότερο μέλος της οικογένειας μεταφέρει μια πέτρα στο εσωτερικό του σπιτιού για να είναι στέρεο και γερή η οικογένεια, ενώ τα μικρότερα παιδιά κάνουν «ποδαρικό» σε όλα τα σπίτια του κάθε οικισμού, μπαίνοντας με το δεξί. Για την καλή τύχη που φέρνουν, ανταμείβονται από τους ιδιοκτήτες με δώρα και γλυκά. Ανατολική Μακεδονία: Οι «Μωμόγεροι» Με ρίζες από τον Πόντο, οι «Μωμόγεροι» αναβιώνουν κάθε χρόνο στους Σιταγρούς και στα Πλατανιά της Δράμας. Πρόκειται για ένα είδος λαϊκού παραδοσιακού θεάτρου, όπου οι πρωταγωνιστές μιμούνται γεροντικά πρόσωπα, εξ΄ου και η ετυμολογία της λέξης «μωμόγερος» από το μίμος+γέρος. Ξάνθη: Η βασιλόπιτα είναι…Πρασόπιτα Οι οικογένειες ανοίγουν φύλλο και παρασκευάζουν μια πίτα με πράσο, κιμά και μπαχαρικό κύμινο. Η πίτα ψήνεται σε παραδοσιακό ταψί, το οποίο ονομάζεται «σινί». Κυκλάδες: O Βοριάς φαίρνει... γούρι Στις Κυκλάδες θεωρούν καλό οιωνό να φυσάει βοριάς την πρωτοχρονιά. Επίσης θεωρούν καλό σημάδι αν έρθει στην αυλή τους περιστέρι τη μέρα αυτή. Αν όμως πετάξει πάνω από το σπιτικό τους κοράκι τους βάζει σε σκέψεις μελαγχολικές ότι τάχα τους περιμένουν συμφορές... Το σφάξιμο του χοίρου Ένα παλιό έθιμο, που η πρόοδος και οι σύγχρονες ευκολίες το έχουν σβήσει, είναι το σφάξιμο του χοίρου. Κάθε οικογένεια μεγαλώνει στην αυλή του σπιτιού ένα χοίρο για να το σφάξει τις μέρες των γιορτών. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η νοικοκυρά έβραζε σ’ ένα καζάνι πολύ νερό.Ο χασάπης με τη βοήθεια και άλλων αντρών έσφαζε το χοίρο. Μετά το σφάξιμο και το καθάρισμα του από τις τρίχες με κοχλαστό νερό, έσχιζαν το χοίρο και τον χώριζαν σε κομμάτια: κεφάλι, πόδια, έντερα, χοιρομέρια κλπ. Την ουροδόχο κύστη, τη «φούσκα» του χοίρου την καθάριζαν, τη φούσκωναν και την έδιναν στα παιδιά για να παίξουν. Τα έντερα τα έπλεναν καλά και τα έβαζαν στο ξύδι. Ψιλοκομμένα κομμάτια κρέας χοίρου τα έβαζαν για οχτώ μέρες στο κρασί και στη συνέχεια γέμιζαν μ’ αυτά τα έντερα φτιάχνοντας τα λουκάνικα.Τα λουκάνικα και τα κρέατα του χοίρου αφού τα κρέμαγαν σ’ένα κοντάρι, τα κάπνιζαν σε φωτιά από σχοινιές, μερσινιές και ξισταρκές για να στεγνώσουν. Μετά τα κρεμούσαν στον ήλιο για να ξεραθούν καλά. Από το κρέας του χοίρου έτρωγαν όλο το χρόνο. Ακολουθήστε το Nextdeal.gr στο Google News .
Nextdeal newsroom, 19/4/2024 Μαθητές από το Χαλκιόπουλο Αιτωλοακαρνανίας στο Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής Δήμου Αρταίων!
Η AEGEAN επενδύει σε 4 νέα Airbus A321neo με σημαντικά μεγαλύτερη εμβέλεια και νέα ειδικά διαμορφωμένη καμπίνα επιβατών! Η AEGEAN ανακοινώνει τη στρατηγική της απόφαση να επενδύσει σε, αρχικά, τέσσερα (4) αεροσκάφη μιας «ειδικά διαμορφωμένης», αναβαθμισμένης, έκδοσης των... Nextdeal newsroom, 17/04/2024 - 14:29 17/4/2024
Απεργία 17 Απριλίου - Πως θα κινηθούν τα ΜΜΜ! Απροσπέλαστο θα είναι σήμερα το κέντρο της Αθήνας, λόγω της 24ωρης πανελλαδικής απεργίας που διοργανώνουν ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ με κύριο... Nextdeal newsroom, 17/04/2024 - 09:42 17/4/2024